۱ ابراهیمېݩ و داۉدېݩ نسليننن بوْلان عيسی مسيحيݩ نسللري، مانا، شوْلدېر: ۲ابراهیمنان اسحاق، اسحاقدان یعقۉب، یعقۉبدان یهۉدا و اوْنېݩ دوْغانلارې دنیا گلدي. ۳یهۉدادان فارِص بيلان زِراح دنیا گلدي، اوْلارېݩ اناسي تامارتې. فارِصدن حِصرۉن، حِصرۉننان ارام دنیا گلدي. ۴ارامنان اميناداپ، اميناداپدان نَحشۉن، نَحشۉننان سالموْن دنیا گلدي. ۵سالموْننان بۉعَز دنیا گلدي، اوْنېݩ اناسي راحاپتې. بۉعَزدان عۉبید دنیا گلدي، اوْنېݩ اناسي رۉتتې. یَسی عۉبیددن دنیا گلدي. ۶یَسادان داۉد پادشاه دنیا گلدي.
داۉددان سلیمان دنیا گلدي، اوْنېݩ اناسي اۉریانېݩ دۉل عیالې باتشباتې. ۷سلیماننان رِحُبعام، رِحُبعامنان اَبیا، اَبیادان آسا، ۸آسادان یِهۉشافاط، یِهۉشافاطدان یخوْرام، یخوْرامنان عُزیا دنیا گلدي. ۹عُزیادان یوْتام، یوْتامنان آحاز، آحازدان حِزِقیا، ۱۰حِزِقیادان مَنَسي، مَنَسيدن آمۉن، آمۉننان یۉشیا دنیا گلدي. ۱۱یۉشیادان یقوْنیا و اوْنېݩ دوْغانلارې دنیا گلدي. یقوْنیا بابېل شهرينه اسير اديليپ اۉزالدېلدې.
۱۲یقوْنیا بابېل شهره اسير اديليپ اۉزالدېلاننان سوْݩ، اوْننان شالتیئیل دنیا گلدي. شالتیئیلدن زرۉبابېل دنیا گلدي، ۱۳زرۉبابېلدان اَبیهۉد دنیا گلدي، اَبیهۉددان الیاقېم دنیا گلدي، الیاقېمنان عازۉر دنیا گلدي، ۱۴عازۉردان صادۉق دنیا گلدي، صادۉقدان آقېم دنیا گلدي، آقېمنان اِلیهۉد دنیا گلدي، ۱۵اِلیهۉددان ایلعازار دنیا گلدي، ایلعازاردان متان دنیا گلدي، متاننان یعقۉب دنیا گلدي. ۱۶یعقۉبدان یۉسف دنیا گلدي. یۉسف بوْلسا مریميݩ آدمسېتې. مریمنن بوْلسا، مسيح ديیيپ آیدېلان عيسی دنیا گلدي.
۱۷شوْنېݩ اۆچين، ابراهیمنان داۉدا چنلي اوْن تؤرت نسلدير. داۉددان بابېل شهرينه اسير بوْلانېنا چنلي اوْن تؤرت نسلدير، بابېل اسيرليکدن مسيحه چنلي اوْن تؤرت نسلدير.
۱۸ عيسی مسيحيݩ دنیا گليشي شۉرقم بوْلدې: اوْنېݩ اناسي مریم بيلان یۉسف آداغلېتې، اما اوْلار طوْی اتمزدن اوْزال، مریم اؤزينيݩ مقدس رۉحدان گؤورالي بوْلانېنې بيلدي. ۱۹اوْنېݩ آداغلېسې یۉسف دوْغرې-تقوا آدمتې. شوْنېݩ اۆچين اوْل مریميݩ مردمه ريشخند بوْلماغېنې ايسلامأن، اوْننان اوْغرېن آیرېلمانېنې یۆراگينه دۆودي. ۲۰یۉسف بۉ اۆچين اوْیلاناننان سوْݩ، اربابېݩ بير فرشتاسي اوْنېݩ دۆیشينه گيريپ: ”ای، داۉدېݩ اوْغلې یۉسف! سن مریمه اۆیلانمکدن قوْرقما، سببي اوْنېݩ گؤوراسيندأکي مقدس رۉحداندېر. ۲۱اوْل بير اوْغۉل دنیا گتيرار. سن اوْنېݩ آدېنا ’عيسی‘ داقارسېݩ، سببي اوْل اؤز مردميني گنالارېننان خلاص ادار“ ديیدي. ۲۲-۲۳بۉلارېݩ هماسي اربابېݩ پیغمبر آرقالې:
”مانا، بوْی غېز گؤورالي بوْلېپ، بير اوْغۉل دنیا گتيرار.
اوْنېݩ آدېنا عِمانۉئیل داقارلار“
ديیيپ آیدان سؤزينيݩ برجای بوْلماغې اۆچين بوْلدې. بۉ آدېݩ معناسې ”خۉدای بيزلر بيلاندير“ ديیمگي دۆشينديریوْر. ۲۴یۉسف اۉخۉدان اوْیاناننان سوْݩ، اربابېݩ فرشتاسينيݩ بۉیرېغېنې یرينه یتيريپ، مریم بيلان اۆیلاندي. ۲۵اما مریم اوْغلېنې دنیا گتيریوْنچا، یۉسف اوْݩا یاناشمادې. یۉسف دنیا گلان چاغانېݩ آدېنا عيسی داقدې.
۱ عيسی هيرۉديس پادشانېݩ وقتېندا یهۉدیانېݩ بِیت‌لِحِم شهرينده دنیا گلدي. شوْندا یېلدېز تانېیوْنلار گۆندوْغاردان اۉرشليمه گليپ: ۲”یهۉديلارېݩ پادشاسې بوْلېپ دنیا گلان چاغا نيراده؟ بيزلر اوْنېݩ یېلدېزېنې گۆندوْغار طرفدا گؤرديک و اوْݩا سجده اتمأنه گلديک“ ديیديلر. ۳هيرۉديس پادشاه مۉنې اشيدانده، اوْنېݩ اؤزي-هم، اۉرشليميݩ همه مردمي تشويشه دۆشدي. ۴هيرۉديس مردميݩ کتته کاهنلارېنې، تۉرات کتابېݩ استادلارېنې جمعلأپ، اوْلاردان مسيحيݩ نيراده دنیا گلجگيني سوْرادې. ۵اوْلار شۉرقم جواب برديلر: ”اوْل یهۉدیانېݩ بِیت‌لِحِم شهرينده دنیا گلمالي، سببي پیغمبر شۉرقم یازېپدېر:
۶ ’اما سن، ای، یهۉدیانېݩ بِیت‌لِحِم!
سن یهۉدا حکمدارلارېنېݩ آراسېندا هيچ کيژژيگي دألسيݩ.
چۆنکي سننن بير حکمدار چېقار،
اوْل مردميم اسرائیلېݩ چوْپانې بوْلار‘“.
۷سوْݩ هيرۉديس یېلدېز تانېیوْنلارې اوْغرېن چاغېرېپ، اوْلاردان یېلدېزېݩ حاچان گؤرينانليگيني دأنه-دأنه سوْرادې. ۸هيرۉديس: ”بارېݩ، بِیت‌لِحِم شهره گیديݩ. دقتلې اوْل چاغادان معلۉمات آلېݩ. اوْنې تاپاننان سوْݩ، ماݩا خبر بريݩ. سوْݩ من-هم بارېپ، اوْݩا سجده اتجک“ ديیيپ، اوْلارې بِیت‌لِحِم شهره ايبردي. ۹اوْلار پادشانې ديݩلأپ، یوْلا دۆشديلر. اوْلار یېلدېزې پیلادي. یېلدېز چاغانېݩ بوْلان یرينيݩ اۆستينه گليپ دۉردې. ۱۰یېلدېزې گؤرانلرينده، اوْلار کؤپ بگاندي. ۱۱اوْلار اۆیه گيريپ، چاغا بيلان اناسي مریمي گؤرديلر. شوْندا تعظيم اديپ، چاغا سجده اتديلر-هم، خزينالارېنې آچېپ، آلتېن، خوْشبوْی تۆتاتگيلر و مۆر عطر سوْوغات برديلر. ۱۲هيرۉديسيݩ یانېنا غایدېپ بارمازلېقلارې اۆچين دۆیش آرقالې آیدېلاننان سوْݩ، باشغا یوْلدان اؤز وطنا پس گيتديلر.
۱۳یېلدېز تانېیوْنلار گيداننن سوْݩ، اربابېݩ بير فرشتاسي یۉسفېݩ دۆیشينه گيريپ: ”تۉر! چاغا بيلان اناسيني آل-هم، مصره غاچ. اؤزيم خبر بریوْنچام، شوْل یرده غال، سببي هيرۉديس چاغانې اؤلديرمک اۆچين اوْنېݩ گؤزلامأنه چېقماقچې بوْلیوْر“ ديیدي. ۱۴شوْنېݩ اۆچين، یۉسف تۉردې-هم، چاغا بيلان اوْنېݩ اناسيني آلېپ، شوْل گيجه مصره طرف یوْلا دۆشدي. ۱۵هيرۉديس اؤلیوْنچا، شوْل یرده غالدې. شوْنېݩ اۆچين، اربابېݩ: ”اوْغلېمې مصردن چاغېردېم“ ديیيپ، پیغمبر آرقالې آیدان سؤزي برجای بوْلدې.
۱۶یېلدېز تانېیوْنلارېݩ آلدانېنې بيليپ، هيرۉديس قهر-غضبا مندي. اوْل یېلدېز تانېیوْنلاردان سوْراپ آنېقلان وقتېنا وره، بِیت‌لِحِم شهر بيلان اوْنېݩ داش-تؤواراگيندأکي اوْبالاردا ايکي یاشېنداقې و ايکي یاشا یتماديک ارکاک گؤباکلي چاغالارېݩ هماسيني اؤلديرتدي. ۱۷شؤديپ، اِرمیا پیغمبريݩ شۉ آیدانلارې برجای بوْلدې:
۱۸ ”راما شهردن بير سس اشيديلدي،
آغې و آجې فریاد سسلري،
راحیل چاغالارې اۆچين آغلایوْر،
گؤوۆنيک بريلمگيني ايسلامیوْر،
چۆنکي اوْلار ايندي یوْق“.
۱۹هيرۉديس اؤلاننن سوْݩ، اربابېݩ بير فرشتاسي مصرده یۉسفېݩ دۆیشينه گيريپ: ۲۰”تۉر، چاغا بيلان اوْنېݩ اناسيني آل-هم، اسرائیلا پس گيت، سببي چاغانېݩ جانېنا قصد ادانلر اؤلدي“ ديیدي. ۲۱اوْننان سوْݩ یۉسف چاغا بيلان اناسيني آلېپ، اسرائیلا پس گيتدي. ۲۲اما آركلائۉسېݩ اؤز آتاسې هيرۉديسيݩ یرينه یهۉدیانېݩ پادشاسې بوْلانېنې اشيديپ، اوْل یره بارمانا قوْرقدې. دۆیش آرقالې آیدېلاننان سوْݩ، اوْل جليله ولایتېنا طرف یوْلا دۆشدي. ۲۳اوْل یره بارېپ، ناصره ديیان شهرده مسکن تۉتدې. شؤديپ، پیغمبرلر آرقالې: ”اوْݩا ناصرالې ديیيلار“ ديیيپ آیدېلان سؤز برجای بوْلدې.
۱شوْل گۆنلرده یحیی چۆمديريجي گليپ، یهۉدیه ولایتېنېݩ چؤلينده تبليغ اتمأنه باشلادې. ۲اوْل: ”تۉبه اديݩ، سببي آسمانېݩ پادشالېغې غوْلایلادې“ ديییوْرتې. ۳مانا، اِشعیا پیغمبريݩ اوْل حقېندا: ”چؤلده بير سس غېغېریوْر: ’اربابا یوْل تیارلاݩ! اوْنېݩ یوْللارېنې انداگانلاݩ!‘ ديییوْر“ ديیيپ آیدان شوْل آدمې یحیادېر. ۴یحیانېݩ دۆیه یۆݩيننن کؤیناگي، بيلينده غایېشدان غۉشاغې بارتې. اوْنېݩ داماغې چکيرتگه بيلان میدان بالېتې. ۵همه اۉرشليميݩ، یهۉدیانېݩ و اُردن دریانېݩ داش-تؤواراگينيݩ همه مردمي اوْنېݩ یانېنا گلیوْرتې. ۶اوْلار گنالارې اۆچين تۉبه اديپ، یحیی طرفېننان اُردن دریاسېندا چۆمديريلیوْرتېلار.
۷یحیی فريسيلريݩ و صَدۉقيلريݩ کؤپرأگينيݩ سۉوا چۆمديريلمک اۆچين اؤز یانېنا گلیوْنلېقلارېنې گؤرانده، اوْلارا شۉرقم ديیدي: ”ای، یېلانلار نسلي! کيم سيزلره گلجک غضبدان غاچمانا خبر بردي؟ ۸مۉننان سوْݩ ادان تۉباݩېزا وره مناسب میوه بريݩ. ۹اؤز-اؤزيݩيزه: ’بيزيݩ آتامېز ابراهیمدېر‘ ديیيپ اوْیلاماݩ. من سيزه شۉنې آیدایېن: خۉدای ابراهیم اۆچين شۉ داشلاردان هم فرزند یارادېپ بيلیوْندېر! ۱۰مانا، پالتا درختلارېݩ دۆیبينده یاتېر: یاغشې میوه برمیوْن هر بير درخت چاپېلېپ، اوْدا تاشلانار. ۱۱تۉبه ادانليگيݩيزيݩ نشانې حکمينده من سيزي سۉوا چۆمديریوْرېن، اما مننن سوْݩ گلجک مننن حاص گۆیچليدير. من اوْنېݩ کؤوۆشلريني گؤتارمأنه-هم مناسب دألديرين. اوْل سيزي مقدس رۉحا هم اوْدا چۆمديرار. ۱۲اوْنېݩ خرمن سوْوۉریوْن چهارشاخې اليندادير. اوْل خرمن یريني سۆپۆريپ، بۉغدایېنې انبرا اۆیشۆرار، سامانې بوْلسا اؤچمز اوْتدا یاقار“.
۱۳اوْننان سوْݩ عيسی یحیی طرفېننان سۉوا چۆمديريلمک اۆچين جليله ولایتېننان اُردنا، اوْنېݩ یانېنا گلدي. ۱۴اما یحیی اوْنې دۉزۉرېپ: ”سن مني سۉوا چۆمديرماليسيݩ، اما سنيݩ اؤزيݩ منيݩ یانېما گلیوْرسېݩمې؟“ ديیدي. ۱۵عيسی اوْݩا: ”غوْی، شيپيلأ شۉرقم بوْلسېن، سببي بيزه خۉدایېݩ ايسلاگيني برجای اتمک یاراشیوْندېر“ ديیيپ جواب بردي. سوْݩ عيسانېݩ گپلريني قبۉل اتدي. ۱۶عيسی سۉوا چۆمديريليپ چېقان بادېنا آسمان آچېلدې. اوْل خۉدایېݩ رۉحېنېݩ کبۉتره مݩزأپ اؤز اۆستينه غوْنېپ گلیوْنېنې گؤردي. ۱۷شوْل وقت آسماننان: ”بۉ منيݩ یاغشې گؤریوْن اوْغلېمدېر، من اوْننان کؤپ راضېدېرېن“ ديیان سس گلدي.
۱سوْݩ عيسانې شیطان سېناماق اۆچين، مقدس رۉح عيسانې چؤله أکيتدي. ۲عيسی قېرق گيجه-گۆنديز روْزه تۉتاننان سوْݩ آجېقدې. ۳شوْل وقت اوْنېݩ یانېنا سېنایوْن شیطان گليپ: ”اگر سن خۉدایېݩ اوْغلې بوْلساݩ، اوْندا شۉ داشلارېݩ نانا اؤوريلمگيني بۉیۉر“ ديیدي. ۴اما عيسی اوْݩا: ” ’انسان فقط نان بيلان یاشامان، اربابېݩ آغزېننان چېقیوْن هر بير سؤز بيلان هم یاشایوْر‘ ديیيپ یازېلاندېر“ ديیيپ جواب بردي. ۵سوْݩ شیطان عيسانې مقدس شهر اۉرشليمه گتيردي. اوْنې عبادت‌خانانېݩ ديݩ دپاسينه چېقارېپ: ۶”اگر سن خۉدایېݩ اوْغلې بوْلساݩ، اؤزيݩي آشاق تاشلا. چۆنکي شۉرقم یازېلاندېر:
’اوْل فرشتالرينه سنيݩ اۆچين امر برار.
آیاغېݩ داشا بۆدۆريمز یانې،
اوْلار سني اللرينده گؤتارار‘“ ديیدي.
۷ عيسی اوْݩا: ” ’خۉدایېݩېز اربابې سېناماݩ‘ ديیيپ هم یازېلاندېر“ ديیدي.
۸بۉ ساپار شیطان عيسانې کتته-اۉزېن بير داغېݩ ديݩ دپاسينه چېقاردې. اوْݩا دنیانېݩ همه پادشالېقلارېنې و اوْلارېݩ شان-شهرتيني گؤرکازيپ: ۹”اگر دېزېݩا چؤکيپ، ماݩا سجده اتسأݩ، بۉلارېݩ هماسيني ساݩا برایين“ ديیدي. ۱۰عيسی اوْݩا: ”یوْق بوْل، شیطان! ’خۉدایېݩېز اربابا سجده اديݩ، فقط اوْݩا غۉللېق اديݩ‘ ديیيپ یازېلاندېر“ ديیدي.
۱۱شۉننان سوْݩ شیطان عيسانې تاشلاپ گيتدي. فرشتالر گليپ، عيسانې خدمت اتديلر.
۱۲ عيسی یحیانېݩ تۉتېلانېنې اشيدانده، جليله ولایتېنا پس گلدي. ۱۳اوْل اوّل ناصره شهرينه گلدي، اما اوْل یرده کؤپ اگلانمأن، زبۉلۉن بيلان نافتالې یرلريندأکي جليله دریانېݩ یانېندا یرلاشیوْن کَفَرناحۉمدا غالدې. ۱۴شوْنېݩ اۆچين، اِشعیا پیغمبر آرقالې آیدېلان شۉ سؤز برجای بوْلدې:
۱۵ ”ای، زبۉلۉن و نافتالې یۉردي!
دریا یاقاسېنداقې یوْل،
اُردنېݩ آݩېر طرفې!
ای، بی‌گانه ملتلريݩ یاشایوْن جليلاسي!
۱۶غاراݩقېلېقدا مسکن تۉتان مردم کتته یاختېلېق گؤردي،
اؤلۆم سایاسېندا یاشایوْنلارېݩ اۆستلرينه اېشېق سچيلدي‘.
۱۷شوْل وقتدان باشلاپ، عيسی: ”تۉبه اديݩ، چۆنکي آسمانېݩ پادشالېغې غوْلایلادې“ ديیيپ، تبليغ اتمأنه باشلادې.
۱۸ عيسی جليله دریانېݩ غېراسېننان اؤتيپ باریوْرقا، دریا توْر تاشلاپ دۉران ايکي دوْغانې گؤردي. اوْلار بالېقچېتېلار. اوْلارېݩ بيري پِترُس لقبلې شمعۉن، بۆیلاکيسي هم آندرېستې. ۱۹عيسی اوْلارا: ”منيݩ اېزېما دۆشيݩ، من سيزي انسان تۉتیوْن بالېقچېلار ادایين“ ديیدي. ۲۰اوْلار هم شوْل وقتېݩ اؤزينده توْرلارېنې تاشلاپ، اوْنېݩ اېزېنا دۆشديلر. ۲۱بیرآز یؤرينلريننن سوْݩ، عيسی باشغا ايکي دوْغانې، زبادایيݩ اوْغۉللارې یعقۉب بيلان یۉحنانې گؤردي. اوْلار غایېغېݩ ايچينده آتالارې زبادای بيلان توْرلارېنې غۉرشاپ اوْتېرتېلار. عيسی اوْلارې چاغېردې. ۲۲اوْلار هم غایېق بيلان آتالارې زبادایي تاشلاپ، عيسانېݩ اېزېنا دۆشديلر.
۲۳ عيسی همه جليله ولایتېنې گزيپ چېقدې. اوْل یردأکي کنيسالرده ساپاق بريپ، آسمانېݩ پادشالېغېنېݩ خوْش خبرېنې تبليغ اتدي، مردميݩ آراسېنداقې هر رقم کسللري، دردلري شفا بردي. ۲۴اوْنېݩ آت-اوْوازاسې سۉریه ولایتېنېݩ همه یرينه یایرادې. هر رقم کسللره، دردلره دۉچار بوْلانلارې، دأليلري، غاراغۉش قاقېنلارې، شللري عيسانېݩ یانېنا گتيرديلر، اوْل هم اوْلارا شفا بردي. ۲۵جليلادن، دِکاپۉليسدان، اۉرشليمنن، یهۉدیادان و اُردن دریانېݩ گۆندوْغار طرفېننان کؤپ جمعیت اوْنېݩ اېزېنا دۆشدي.
۱ عيسی اۆیشان جمعیتي گؤريپ، داغېݩ دپاسينه چېقېپ اوْتۉردې. شاگردلري اوْنېݩ یانېنا گلديلر. ۲عيسی هم اوْلارا شۉرقم اؤوراتمأنه باشلادې:
۳”رۉحې غريبلار بختلېدېر، چۆنکي آسمانېݩ پادشالېغې اوْلارېݩقېدېر.
۴یاس تۉتیوْنلار بختلېدېر، چۆنکي اوْلارا گؤوۆنيک بريلار.
۵گؤوني یۉمشاق انسانلار بختلېدېر، چۆنکي اوْلار یر یۆزيني ميراث آلارلار.
۶عدالتا آجېغېپ-سۉوسانلار بختلېدېر، چۆنکي اوْلار دوْیارلار.
۷رحم ادیوْنلار بختلېدېر، چۆنکي اوْلارا-هم رحم اديلار.
۸یۆراگي پأکلر بختلېدېر، چۆنکي اوْلار خۉدایې گؤرارلر.
۹صلح اديپ یاراشیوْنلار بختلېدېر، چۆنکي اوْلارا خۉدایېݩ فرزندلري ديیيلار.
۱۰عدالت اۆچين آزار گؤریوْنلار بختلېدېر، چۆنکي آسمانېݩ پادشالېغې اوْلارېݩقېدېر.
۱۱من سببلي انسانلارېݩ سيزه سؤگان، آزار بران، ناحق یره هر هيلي غیبتېݩېزې ادان وقتې بختلېسېݩېز! ۱۲خوْش بوْلېݩ، بگانيݩ، سببي آسماندا آلجاق سېلاغېݩېز اۉلۉدېر. سيزدن اؤݩ پیغمبرلر-هم شؤديپ اېزارلاندېلار.
۱۳سيز یريݩ دۉزېسېݩېز، اما دۉز طعمېنې الدن برسه، اوْل نأمه بيلان دۉزلانار؟ داشارې تاشلانېپ، آیاق آستېندا دپالانمکدن باشغا هيچ ذادا یاراماز. ۱۴سيز دنیانېݩ اېشېغېسېݩېز. دپاده غۉرشالان شهري گيزلأپ بوْلماز. ۱۵چېرانې یاقېپ، غابېݩ آشاغېندا غوْییوْن دألديرلر. اوْنې چېراپایانېݩ اۆستينده غوْییوْندېرلار، شوْندا اوْل اۆیدأکيلريݩ هماسينه اېشېق بریوْندېر. ۱۶غوْیېݩ، سيزيݩ اېشېغېݩېز انسانلارېݩ اؤݩينده یاختېلېق برسين، شوْندا اوْلار یاغشې ايشلريݩيزي گؤريپ، آسمانداقې آتاݩېزې شهرتلانديرارلر.
۱۷ماݩا، تۉرات کتاب بيلان پیغمبرلريݩ یازغېلارېنې بوْزمانا گلاندير فکر اتمأݩ. من بوْزمانا دأل-هم، اوْلارې عمله آشېرمانا گلديم. ۱۸سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، آسمان بيلان یر اؤتیوْنچا، همه ذات عمله آشیوْنچا، تۉرات کتابدان یکاجه حرف-هم، بير نوْکات-هم یيتمز. ۱۹شوْنېݩ اۆچين هم، هر کيم بۉ بۉیرېقلارېݩ ايݩ کيچيسيننن بيريني بوْزسا و شۉرقم اتمگي باشغالارا اؤوراتسه، اوْل آسمانېݩ پادشالېغېندا ايݩ کيچي حساب اديلار. اما کيم بۉلارې برجای اديپ، باشغالارا-هم اؤوراتسه، اوْل آسمانېݩ پادشالېغېندا اۉلې حساب اديلار. ۲۰من سيزه شۉنې آیدیوْرېن: دوْغرۉلېغېݩېز تۉرات کتابېݩ استادلارېݩقې بيلان فريسيلريݩکيدن سۆشيک بوْلماسا، آسمانېݩ پادشالېغېنا هيچ گيرمارسيݩيز.
۲۱ سيز آتا-بابالارېمېزا: ’انسان اؤلديرمه، کيم انسان اؤلديرسه، حکمه سزاوار بوْلار‘ ديیيلانيني اشيدانسيݩيز. ۲۲اما من سيزه آیدیوْرېن: اؤز دوْغانېنا قهرې گلان انسان هم حکمه سزاوار بوْلار. کيم اؤز دوْغانېنا ’دألي‘ ديیسه، یوْقارې شۉرانېݩ حکمينه سزاوار بوْلار. حتّیٰ بيرينه هيچ کيم ’سامسېق‘ ديیماسين، بوْلماسا دۉزخ اوْدېنا تاشلانار. ۲۳شوْنېݩ اۆچين قربانلېق یرينده صدقه برمأنه باریوْرقاݩېز، دوْغانېݩېݩ سننن اؤکه-کيناسينيݩ بارلېغې یادېݩا دۆشسه، ۲۴صدقاݩې قربانلېق یريݩ اؤݩينده غوْی-هم، گيديپ اوّل دوْغانېݩ بيلان یاراش. سوْݩ گليپ، صدقاݩې هؤدۆر ات.
۲۵دعواگأريݩ بيلان یوْلداقاݩ یاراش، بوْلماسا اوْل سني قاضينېݩ الينه برار، قاضي هم عسکريݩ الينه برار، عسکر هم سني بنديخانا سالار. ۲۶ساݩا دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، همه پۉللارېݩې تۆکادیوْنچاݩ چېقېپ بيلمارسيݩ.
۲۷ سيز: ’زنا اتمه‘ ديیيلانيني هم اشيدانسيݩيز. ۲۸اما من سيزه آیدیوْرېن کيم باشغا عیالا یامان نيّت بيلان باقسا، اؤز یۆراگينده درراو اوْنېݩ بيلان زنا اداندير ديییوْرېن. ۲۹ساغ گؤزيݩ سنيݩ گناه اتمگيݩه سبب بوْلسا، اوْنې چېقارېپ تاشلا. ايکي گؤز بيلان گؤورأݩ دۉزخا گيرمکدن یاغشېدېر بير گؤزلي بوْلساݩ. ۳۰ساغ اليݩ سنيݩ گناه اتمگيݩه سبب بوْلسا، اوْنې کسيپ تاشلا. بير اليݩ یوْق بوْلماغې همه گؤورأݩيݩ دۉزخا تاشلانماغېننان یاغشېدېر.
۳۱ شۉرقم هم: ’کيم عیالېنې قوْوېپ غوْیبرسه، اوْݩا طلاق خطېنې برسين‘ ديیيلاندير. ۳۲اما من سيزه ديییوْرېن، عیالېنې زنادان باشغا سبب بيلان طلاق بران آدم اوْنېݩ زنا اتماسينه سبب بوْلیوْندېر. باشغا ارکاک طلاق بريلان عیال بيلان اۆیلانسه، اوْل آدم هم زنا ادیوْندېر.
۳۳ سيز ینه قديمقېلارا: ’یالاننان قسم ايچمه، اما اربابېݩ اؤݩينده ايچان قسملارېݩې برجای ات‘ ديیيلانيني هم اشيدانسيݩيز. ۳۴اما من سيزه هيچ قسم ايچمأݩ ديییوْرېن. آسمانېݩ آدېنې تۉتېپ قسم ايچمأݩ، چۆنکي آسمان خۉدایېݩ تختېدېر. ۳۵یريݩ آدېنې تۉتېپ هم قسم ايچمأݩ، چۆنکي یر اوْنېݩ آیاقلارېنېݩ آشاغېنداقې خالېسېدېر؛ اۉرشليميݩ آدېنې تۉتېپ هم قسم ايچمأݩ، چۆنکي اوْل کتته پادشانېݩ شهريدير. ۳۶اؤز جانېݩېزدان هم قسم ايچمأݩ، سببي سيز کلأݩيزيݩ یکه غېلېنې آق یا غارا اديپ بيلیوْن دألسيݩيز. ۳۷سيزيݩ هاواݩېز هاوا، یوْغېݩېز یوْق بوْلسېن. مۉننان سۆشيگي شیطانناندېر.
۳۸ سيز: ’گؤز دراگينه گؤز، ديش دراگينه ديش‘ ديیيلانيني اشيدانسيݩيز. ۳۹اما من سيزه ديییوْرېن: یاراماز انسانا ضد چېقما. سنيݩ ساغ چکأݩه اۉرانا، بؤیلاکي چکأݩي-هم تۉت. ۴۰سنيݩ بيلان دعوالاشېپ، کؤیناگيݩي آلجاق بوْلیوْنا دوْنېݩې-هم بر. ۴۱کيم سني اؤزي بيلان بير اۉزاقراق یوْلا یؤريمأنه مجبۉر اتسه، سن اوْنېݩ بيلان ايکي برابر یوْل یؤري. ۴۲ديلأنه بر. قرض ديلایوْننان یۆزيݩي اؤوۆرمه.
۴۳ سيز: ’همسایاݩې یاغشې گؤر، دشمنېݩې یک گؤر‘ ديیيلانيني هم اشيدانسيݩيز. ۴۴اما من سيزه ديییوْرېن: دشمنلارېݩېزې یاغشې گؤريݩ، اؤزيݩيزي آزار بریوْن انسانلار اۆچين دعا-ديلاگ اديݩ. ۴۵شوْندا سيز آسمانداقې آتاݩېزېݩ فرزندلري بوْلارسېݩېز. آسمانداقې آتاݩېز یامان انسانلارېݩ هم، یاغشې انسانلارېݩ هم اۆستينه برابر گۆنيݩ اېشېغېنې بریوْندېر، جالاسېنې دوْغرۉلارېݩ هم، اگريلريݩ هم اۆستينه برابر یاغدېریوْندېر. ۴۶سيز اؤزيݩيزي یاغشې گؤریوْنلارې یاغشې گؤریوْن بوْلساݩېز، اوْندا نأمه سېلاغ آلارسېݩېز؟ مالیاتچېلار-هم شۉرقم اتمیوْرمې؟ ۴۷فقط اؤز دوْستلارېݩېزا سلام بریوْن بوْلساݩېز، اوْندا نأمه سۆشيک ايش ادیوْرسېݩېز؟ بت‌پرستلار-هم شۉرقم اتمیوْرمې؟ ۴۸شوْنېݩ اۆچين، آسمانداقې آتاݩېزېݩ کامل بوْلېشې یانې، سيز هم کامل بوْلېݩ“.
۱”خبردار بوْلېݩ، یاغشې ايشلريݩيزي انسانلارا گؤرکازمک اۆچين اوْلارېݩ گؤزينيݩ آلېندا اتمأݩ. بۉرقم اتسأݩيز، آسمانداقې آتاݩېزدان سېلاغ آلمارسېݩېز. ۲شوْنېݩ اۆچين هم محتاجا صدقه برانيݩيزده، جار اتمأݩ. انسانلار اوْلارې ماختاماق اۆچين، ايکي‌یۆزليلر کنيسالرده، کؤچالرده شۉرقم ادیوْرلار. سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن: اوْلار شوْپيلأ اؤز سېلاغېنې آلاندېرلار. ۳سيز صدقه برانيݩيزده، ساغ اليݩيزيݩ نأمه ادیوْنېنې چپ اليݩيز بيلماسين. ۴شوْنېݩ اۆچين، بریوْن صدقاݩېز گيزلي بوْلسېن. گيزلينليکده اديلاني گؤریوْن آتاݩېز سيزيݩ سېلاغېݩېزې برار.
۵دعا-ديلاگ ادانيݩيزده، ايکي‌یۆزليلر یانې بوْلماݩ. مردم اوْلارې گؤرار یانې، کنيسالرده، کؤچالريݩ بۉرچاقلارېندا دۉرېپ، دعا-ديلاگ اتمأنيني حالایوْرلار. سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، اوْلار شوْپيلأ اؤز سېلاغېنې آلاندېرلار. ۶اما سيز دعا-ديلاگ ادانيݩيزده، اؤز اۆیيݩيزه گيريپ، ايشيگي یاپېݩ-هم، گؤرينمیوْن آتاݩېزا گيزليليکده دعا اديݩ. گيزلينليکده اديلاني گؤریوْن آتاݩېز سيزيݩ سېلاغېݩېزې برار. ۷دعا-ديلاگ ادانيݩيزده، بی‌گانه ملتلر یانې، معناسېز سؤزلري غایتالاپ دۉرماݩ. اوْلار کؤپ گپلامک بيلان دعاسې قبۉل بوْلار ديییوْرلار. ۸اوْلار یانې بوْلماݩ. آتاݩېز سيزه نأمه گراکليگيني دعا اديلمزدن اوّل بيلیوْر. ۹شوْنېݩ اۆچين، شۉرقم دعا-ديلاگ اديݩ:
’ای، آسمانداقې آتامېز!
آدېݩ مقدس بوْلسېن!
۱۰پادشالېغېݩ گلسين!
آسماندا بوْلېشې یانې،
یرده-هم سنيݩ ايسلأنيݩ عمله آشسېن!
۱۱گۆنداليک نانېمېزې بيزلره شۉ گۆن بر.
۱۲بيزه یامانلېق ادیوْنلارې باغېشلایېشېمېز یانې،
سن هم بيزيݩ گنالارېمېزې باغېشلا.
۱۳بيزي سېناغا سالما، ترسينه بيزي شیطانېݩ اليننن غوْرې.‘
۱۴باشغالارېݩ سيزه ادان خطالارېنې باغېشلاساݩېز، آسمانداقې آتاݩېز هم سيزيݩ ادان خطالارېݩېزې باغېشلار. ۱۵اما سيز اوْلارېݩ خطالارېنې باغېشلاماساݩېز، آتاݩېز هم سيزيݩ خطالارېݩېزې باغېشلاماز.
۱۶روْزه تۉتانېݩېزدا، ايکي‌یۆزليلر یانې یۆزيݩيزي ساللاماݩ. اوْلار باشغالارا آغزېݩ روْزالېغېنې گؤرکازجک بوْلېپ، یۆزلريني ترشېدیوْرلار. سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، اوْلار شوْپيلأ اؤز سېلاغېنې آلاندېرلار. ۱۷اما سيز روْزه تۉتانېݩېزدا، ساچېݩېزې یاغلاپ، داراپ، یۆزيݩيزي یۉوېݩ. ۱۸شوْندا سيزيݩ روْزه تۉتیوْنلېغېݩېز انسانلار دأل-هم، فقط گيزلين آتاݩېز بيلار. گيزليليکده اديلاني گؤریوْن آتاݩېز سيزيݩ سېلاغېݩېزې برار.
۱۹بۉ دنیادا اؤزيݩيزه خزينه جمعلامأݩ. بۉ یرده اوْنې گۆیه ايییوْندېر، زݩلایوْندېر، یا هم اوْغرۉلار گيريپ اوْنې اوْغرۉلایوْندېر. ۲۰شوْنېݩ اۆچين اؤزيݩيزه آسماندا خزينه جمعلأݩ. اوْل یرده گۆیه ايیمز، زݩلامز، اوْغرۉلار گيريپ اوْغرۉلاماز. ۲۱مالېݩېز نيراده بوْلسا، یۆراگيݩيز هم شوْل یرده بوْلار.
۲۲بدنيݩ چېراسې گؤزدير. گؤزيݩ ساغ بوْلسا، همه بدنيݩ هم یاختېلېق بوْلار. ۲۳گؤزيݩ اگر ساغ بوْلماسا، همه بدنيݩ هم غاراݩقې بوْلار. اگر سندأکي اېشېق غاراݩقې بوْلسا، اوْندا اوْل نأهيلي بير کتته غاراݩقېلېقدېر!
۲۴هيچ کيم ايکي اربابا خدمت اديپ بيلمز. اوْل یا بيرينجيني یک گؤريپ، ايکينجيني یاغشې گؤرار، یا ايکينجأ وفالې بوْلېپ، بيرينجيني کيژژيک گؤرار. سيز هم خۉدایا، هم بایلېغا خدمت اديپ بيلمارسيݩيز.
۲۵شوْݩا وره سيزه ديییوْرېن: نأمه ايیيپ-ايچارين ديیيپ جانېݩېزې غایغې اتمأݩ. اگنيݩيزه، نأمه گیارين ديیيپ بدنيݩيزي غایغې اتمأݩ. جان ايیمکدن، بدن کؤیناکدن ضرۉر دألميدير؟ ۲۶آسمانداقې غۉشلارا غاراݩ، اوْلار نه اکیوْرلار، نه اوْریوْرلار، نه-هم انبرلاردا ايیجکلريني توْپلایوْرلار. مۉݩا غارامازدان، آسمانداقې آتاݩېز اوْلارا-هم رزقلارېنې بریوْر. سيز اوْلاردان حاص یوْقارې دألميسيݩيز؟ ۲۷سيزيݩ هایسې بيريݩيز غایغې اديپ، عمريݩيزي بير ساعت اۉزالدېپ بيلیوْرسېݩېز؟ ۲۸نأمه اۆچين اگينباشېݩ آلاداسېنې ادیوْرسېݩېز؟ میدانداقې سۉسان گۆللريݩ نأهيلي اؤسيشينه گؤزلأݩ: اوْلار نه زحمت چکیوْرلار، نه-هم یۆپ اگيریوْرلار. ۲۹اما من سيزه ديییوْرېن، حتّیٰ سلیمان هم اؤزينيݩ همه شان-شهرتينده بۉلارېݩ هيچ بيري یانې گیينمأنتي. ۳۰اما بۉ گۆن بار بوْلېپ، ارتير اوْجاغا تاشلانیوْن میدان اوْتېنې خۉدای شۉرقم گیينديریوْن بوْلسا، سيزي اوْننان حاص سۆشيک گیينديرمزمي، ای، کم ايمانلار؟ ۳۱شوْنېݩ اۆچين نأمه ايیيپ-ايچاريس، نأمه گیاريس ديیيپ آلادا اتمأݩ. ۳۲بۉ ذاتلارېݩ بارېنې بی‌گانه ملتلر آختاریوْرلار، اما آسمانداقې آتاݩېز بۉلارېݩ هماسينيݩ سيزه گراکليگيني بيلیوْر. ۳۳سيز بوْلسا اوْزال خۉدایېݩ پادشالېغېنې و اوْنېݩ دوْغرۉلېغېنې آختارېپ-گؤزلأݩ، شوْندا بۉ ذاتلار هم سيزه اوْنېݩ اۆستينه غوْشېلېپ بريلار. ۳۴شوْنېݩ اۆچين ارتأني غایغې اتمأݩ، ارته اؤز غایغېسېنې اؤزي ادار. هر گۆنيݩ غایغې اؤزينه یتار“.
۱”ملامت بوْلمازېݩېز یانې، باشغالارې ملامت اتمأݩ. ۲سببي سيز نأهيلي ملامت اتسأݩيز، اؤزيݩيز-هم شۉرقم ملامت بوْلارسېݩېز. هایسې اؤلچاگ بيلان اؤلچاسأݩيز، سيزه-هم شوْل اؤلچاگ بيلان اؤلچالار.
۳نأمه اۆچين سن دوْغانېݩېݩ گؤزيندأکي غېمېغې گؤریوْرسېݩ، اما اؤز گؤزيݩدأکي آغاجې گؤرمیوْرسېݩ؟ ۴نأديپ سن اؤز گؤزيݩده آغاچ بارقا، دوْغانېݩا: ’گل، گؤزيݩدأکي چؤپي چېقارایېن‘ ديیجک؟ ۵ای، ايکي‌یۆزلي، اوّل اؤز گؤزيݩدأکي آغاجې چېقار، شوْندا دوْغانېݩېݩ گؤزيندأکي چؤپي چېقارماق اۆچين یاغشې گؤرارسيݩ.
۶ مقدس ذادې ايتلره برمأݩ. مرواريدلارېݩېزې دوْݩۉزلارېݩ اؤݩينه تاشلاماݩ. بوْلماسا اوْلارې آیاقلارې بيلان دپالأپ، سوْݩ اؤزيݩيزي پارچالاماسېنلار.
۷ديلأݩ، سيزه بريلار؛ گؤزلأݩ، تاپارسېݩېز؛ ايشيگي قاقېݩ، سيزه آچېلار. ۸ديلأن آلار، گؤزلأن تاپار، ايشيگي قاقانا آچېلار. ۹سيزيݩ هایسې بيريݩيز اوْغلېݩېز نان ديلأنده، اوْݩا داش برار؟ ۱۰یا-هم بالېق ديلأنده، یېلان برار؟ ۱۱شوْنېݩ اۆچين، سيز یامان بوْلېپ-هم اؤز چاغالارېݩېزا یاغشې ذاتلار برمگي بيلیوْن بوْلساݩېز، اوْندا آسمانداقې آتاݩېز اؤزيننن ديلایوْنلارا حاص-هم کؤپ عجایب ذاتلار برمزمي؟ ۱۲شوْنېݩ اۆچين انسانلارېݩ اؤزيݩيزه نأمه اتمگيني ايسلایوْن بوْلساݩېز، سيز-هم اوْلارا شۉرقم اديݩ، سببي تۉرات کتاب بيلان پیغمبرلريݩ یازغېلارې-هم شۉندا خلاصه بوْلیوْر.
۱۳دار ايشيکدن گيريݩ، سببي هلاکچيليگه التیوْن ايشيک اينليدير و اوْنېݩ یوْلې گيݩدير. بۉ یوْلدان گيریوْنلار کؤپدير. ۱۴اما یاشایېشا التیوْن ايشيک اينسيزدير، یوْلې داردېر. بۉ یوْلې تاپیوْنلار آزدېر.
۱۵یالان پیغمبرلردن حاضر بوْلېݩ! اوْلار سيزيݩ یانېݩېزا غوْیۉن دريسينه گيريپ گلارلر، اما اؤزلري یېرتېجې وحشي مؤجاکلردير. ۱۶سيز اوْلارې میوالريننن تانېرسېݩېز. تيکاننن اۆزۆم یا-هم یانداقدان انجير جمعلأپ توْپلانارمې؟ ۱۷شوْنېݩ یانې هر بير یاغشې درخت یاغشې میوه بریوْندېر، یامان درخت بوْلسا ايیيلمیوْن میوه بریوْندېر. ۱۸یاغشې درخت ايیيلمیوْن میوه، یامان درخت-هم یاغشې میوه بريپ بيلمز. ۱۹یاغشې میوه برمیوْن هر بير درخت چاپېلېپ، اوْدا تاشلانیوْندېر. ۲۰شوْنېݩ اۆچين، یالان پیغمبرلري میوالريننن تانېرسېݩېز.
۲۱ماݩا: ’یا ارباب! یا ارباب‘ ديیان هر بير انسان آسمانېݩ پادشالېغېنا گيرمز، فقط آسمانداقې آتامېݩ ايسلاگيني برجای ادان اوْݩا گيرار. ۲۲شوْل گۆن گلانده کؤپلر ماݩا: ’یا ارباب، یا ارباب، بيز سنيݩ آدېݩ بيلان پیغمبرليک اتماديکمي؟ سنيݩ آدېݩ بيلان ارواح-جنلارې قوْوېپ، کؤپ قدرتلار گؤرکازماديکمي؟‘ ديیارلر. ۲۳شوْندا من اوْلارا: ’ای، یامانلېق ادیوْنلار، من سيزي هيچ تانېم یوْق، یوْق بوْلېݩ یانېمنان!‘ ديیيپ، آچېق آیدارېن.
۲۴شوْنېݩ اۆچين هم بۉ سؤزلريمي اشيديپ، اوْلارې برجای ادیوْن هر بير انسان اۆیيني داشېݩ اۆستينده غۉرشان عقللې انسانا مݩزأر. ۲۵جالا یاغېپ، سيللر گلدي، شماللار اؤوسيپ، اوْل اۆیه اۉردې، اما اۆیي یېقېدېپ بيلمادي، سببي اوْل داشېݩ اۆستينده غۉرشالېپتې. ۲۶منيݩ بۉ سؤزلريمي اشيديپ، اوْلارې برجای اتمیوْن هر بير کيشي اۆیيني چأگأنيݩ اۆستينده غۉرشان عقلسېز انسان مݩزأر. ۲۷جالا یاغېپ، سيللر گلدي، شماللار اؤوسيپ، اوْل اۆیه اۉردې. اۆی یېقېلېپ، بۆتينلای ویران بوْلدې“. ۲۸عيسی بۉلارې گۆررۆݩ براننن سوْݩ، جمعیت اوْنېݩ گۆررۆݩلرينه حیران غالدې، ۲۹سببي عيسی اوْلارا تۉرات کتابېݩ استادلارې یانې دأل-هم، اختیارلې بيري یانې اؤورادیوْرتې.
۱ عيسی داغدان آشاق اينانده، کتته جمعیت اوْنېݩ اېزېنا دۆشدي. ۲شوْل وقت پوْست کسللي بير آدم اوْنېݩ یانېنا گليپ، تعظيم اديپ: ”آقام، اگر ايسلاسأݩ، ماݩا بۉ کسلليکدن شفا بريپ بيلارسيݩ“ ديیدي. ۳عيسی اليني اۉزاتدې-هم، اوْݩا دگريپ: ”ايسلایوْرېن، پأک بوْل!“ ديیدي. اوْل آدم شوْبادا پوْست کسلليگيننن غۉتېلدې. ۴سوْݩ عيسی اوْݩا: ”مۉنې هيچ کيمه آیتما. اما گيت، کاهنا گؤرين و پوْست کسلليگيننن شفا تاپانلېغېݩې اوْلارا ثابت ادار یانې، مۉسانېݩ بۉیران صدقاسېنې بر“ ديیدي.
۵ عيسی کَفَرناحۉم شهره گيرانده، بير صاحب‌منصب اوْنېݩ یانېنا گليپ: ۶”آقام، منيݩ خدمتکأريم اۆیده کسل یاتېر. چکیوْن درديننن یريننن غوْزغانېپ بيلان یوْق“ ديیيپ یالباردې. ۷عيسی اوْݩا: ”من بارېپ، اوْنې شفا برارين“ ديیدي. ۸صاحب‌منصب عيسا شۉرقم جواب بردي: ”آقام، سنيݩ اۆیيمه گلمگيݩه من مناسب دألديرين. فقط سن شؤردن امر اتسأݩ، بوْلار. منيݩ خدمتکأريم شفا تاپار. ۹من هم بۉیرېق آستېنداقې آدمدېرېن، اختیارېمدا عسکرلريم بار. بيريسينه ’گيت‘ ديیسام گيدیوْر، باشغاسېنا ’گل‘ ديیسام گلیوْر. خدمتکأريمه ’شۉنې ات!‘ ديیسام ادیوْر“. ۱۰عيسی بۉ گپلري اشيديپ حیران غالدې. اؤز اېزېنا دۆشيپ گلیوْنلارا: ”سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، من حتّیٰ اسرائیلدا هم شۉرقم ايمانې بار انسانې تاپمادېم. ۱۱سيزه شۉنې-هم آیدیوْرېن: گۆندوْغاردان و گۆنباتاردان کؤپ انسانلار گليپ، ابراهیم، اسحاق، یعقۉب بيلان بيله آسمانېݩ پادشالېغېندا بير ساچاغېݩ باشېندا اوْتۉرارلار. ۱۲اما پادشالېغېݩ اصل انسانلارې داشارې، غاراݩقېلېغا تاشلانار. اوْل یرده آغلاما هم ديش غېجاما بوْلار“ ديیدي. ۱۳عيسی صاحب‌منصبه: ”بار، گيديبر، غوْی، ساݩا ايمانېݩا وره بوْلسېن!“ ديیدي. اوْنېݩ خدمتکأري شوْل ساعتېݩ اؤزينده شفا تاپدې.
۱۴ عيسی پِترُسېݩ اۆیينه گلدي. اوْل پِترُسېݩ غاین-اناسيني ايني غېزدېرېپ یاتانېنې گؤردي. ۱۵عيسی عیالېݩ اليننن تۉتان بادېنا، اوْنېݩ ايني غېزماسې غوْیدې. عیال یريننن تۉرېپ، عيسا عزت اتمأنه باشلادې.
۱۶شوْل گۆن آغشام عيسانېݩ یانېنا کؤپ جنلې انسانلارې گتيرديلر. اوْل هم بير سؤز بيلان اوْلارداقې یامان جنلارې چېقاردې. شۉرقم-هم کسللريݩ هماسينه شفا بردي. ۱۷شوْنېݩ اۆچين، اِشعیا پیغمبريݩ آیدېلان شۉ سؤزلري برجای بوْلدې:
”اوْل بيزيݩ کسلليگيميزي اؤز بوْینېنا آلدې،
بيزيݩ دردلريميزي چکدي“.
۱۸ عيسی داشېنا اۆیشان کؤپ جمعیتي گؤريپ، شاگردلرينه دریانېݩ بۆیلاکي طرفېنا اؤتماليکلريني بۉیۉردې. ۱۹شوْندا تۉرات کتابېݩ استادلارېݩ بيري گليپ: ”استاد، سن نيرأ گيتسأݩ، من هم سنيݩ اېزېݩا دۆشجک“ ديیدي. ۲۰عيسی اوْݩا: ”تيلکيلريݩ کؤواگي، غۉشلارېݩ کتاگي باردېر، اما انسان اوْغلېنېݩ کلاسيني غوْیارا-هم یري یوْقدېر“ ديیيپ جواب بردي.
۲۱اوْنېݩ باشغا بير شاگردي: ”آقام، اجازه بر، اوّل گيديپ، آتامې جایلایېن“ ديیدي. ۲۲اما عيسی اوْݩا: ”منيݩ اېزېما دۆش. غوْی، اؤلۆلريني اؤلۆلريݩ اؤزلري جایلابرسينلر“ ديیدي.
۲۳ عيسی غایېغا منانده، شاگردلري هم اوْنېݩ اېزېنا دۆشديلر. ۲۴دریادا بيردن گۆیچلي طۉفان تۉردې و غایېق توْلقۉنلارا بۆرالدي. اما عيسی اۉخۉلاپ یاتېرتې. ۲۵شاگردلري اوْنې اوْیادېپ: ”آقام، بيزي خلاص ات! بيز هلاک بوْلېپ باریوْرېس!“ ديیديلر. ۲۶عيسی اوْلارا: ”نأمه اۆچين قوْرقیوْرسېݩېز، ای کم ايمانلار؟!“ ديیدي. سوْݩ اوْل یريننن تۉرېپ، طۉفانې و دریانې ملامت اتدي، سوْݩ طۉفان و دریا آرام بوْلدې. ۲۷اوْلار حیران غالېپ: ”بۉ نأهيلي آدمقا، حتّیٰ شمال بيلان دریا-هم اوْݩا غۉلاق آسیوْر؟“ ديیشديلر.
۲۸ عيسی دریانېݩ بۆیلاکي غېراسېنداقې جَدَریان یۉردينه گلدي. اوْل یرده اوْݩا ايکي سانې جنلې آدم دۉش گلدي. اوْلار قبرستانلېقدان چېقېپ گلیوْرتېلار. شۉرقم بير قوْرقۉنچلېتېلار، اوْل یردن هيچ کيم اؤتيپ بيلمیوْرتې. ۲۹بيردن اوْلار: ”ای، خۉدایېݩ اوْغلې! سنيݩ بيز بيلان نأمه ايشيݩ بار؟ بيزي وقتېننان اؤݩ غېنامانا گلديݩمي؟“ ديیيپ غېغېرېشدېلار. ۳۰شوْل وقت اوْلاردان اۉزاقراقدا کأن بير دوْݩۉز سۆرۆسي اوْتلاپ یؤرتي. ۳۱ارواح-جنلار عيسا یالبارېپ: ”اگر بيزي قوْوېپ چېقارماقچې بوْلساݩ، اوْندا بيزي دوْݩۉز سۆرۆسينه ايبر“ ديیديلر. ۳۲عيسی اوْلارا: ”بارېݩ!“ ديیدي. شؤديپ، اوْلار آدملاردان چېقېپ، دوْݩۉزلارېݩ ايچينه گيرديلر. شوْندا همه دوْݩۉز سۆرۆسي یوْقاردان آشاق درراو اينيپ، دریانېݩ ايچينه دۆشيپ، غرق بوْلدېلار. ۳۳چوْپانلار غاچېپ، شهره گيتديلر. اوْلار ارواح-جنلې آدملارا نأمه بوْلانېنې حقېندا هماسيني مردمه گۆررۆݩ برديلر. ۳۴اوْننان سوْݩ شهريݩ همه مردمي عيسی بيلان دۉشمانا گلدي. اوْنې گؤرانلرينده، اؤزلرينيݩ یرلريننن گيتمگيني سوْراپ، عيسا یالباردېلار.
۱اوْننان سوْݩ عيسی غایېغا مندي-هم، دریانېݩ بۆیلاکي طرفېنا اؤتيپ، اؤز شهرينه گلدي. ۲بيرنأچه انسان اوْنېݩ یانېنا دۆشاکده یاتان بير اېسمازې گتيردي. عيسی اوْلارېݩ ايمانېنې گؤرانده، اېسمازا: ”اوْغلېم، آرقایېن بوْل، سنيݩ گنالارېݩ باغېشلاندې“ ديیدي. ۳شوْندا کأبير تۉرات استادلارې ايچيننن: ”بۉ آدم خۉدایا ديل یتيریوْر“ ديیديلر. ۴اما عيسی اوْلارېݩ فکرلريني بيليپ: ”نأمه اۆچين گؤونيݩيزه یامان فکرلر گتيریوْرسېݩېز؟ ۵هایسېنې آیتماق آݩسات: ’گنالارېݩ باغېشلاندې‘ ديیمکمي یا-هم: ’تۉر-هم، یؤري‘ ديیمک؟ ۶اما سيز انسان اوْغلېنېݩ یر یۆزينده گنالارې باغېشلامانا-هم اختیارېنېݩ بارلېغېنې بيليپ غوْیېݩ“ ديیدي. اوْننان سوْݩ اوْل اېسمازا: ”ساݩا ديییوْرېن، تۉر، دۆشاگيݩي آل-هم، اۆیيݩه غایت“ ديیدي. ۷اوْل هم یريننن تۉردې-هم، اۆیينه گيتدي. ۸مۉنې گؤران جمعیت قوْرقدېلار. اوْلار انسانلارا شۉرقم اختیارې بران خۉدایې شهرتلانديرديلر.
۹ عيسی شوْل یردن اؤتيپ باریوْرقا، مالیه جمعلأپ اوْتۉران متانې گؤريپ، اوْݩا: ”منيݩ اېزېما دۆش!“ ديیدي. اوْل هم تۉرېپ، اوْنېݩ اېزېنا دۆشدي.
۱۰عيسی متانېݩ اۆیينده ساچاق باشېندا اوْتېرقا، کؤپ مالیاتچېلار، گناهکارلار گليپ، عيسی و اوْنېݩ شاگردلري بيلان بيله ايیيپ-ايچديلر. ۱۱فريسيلر مۉنې گؤريپ، اوْنېݩ شاگردلريننن: ”نأمه اۆچين سيزيݩ استادېݩېز گناهکارلار بيلان بيله نان ايییوْر؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۱۲عيسی مۉنې اشيديپ: ”طبيب ساغلارا دأل-هم، کسللره گراکدير. ۱۳اما سيز گيديݩ-هم، ’من قربانلېق دأل-هم، رحم-شفقت ايسلایوْرېن‘ ديیان سؤزيݩ معناسېنې اؤورانيݩ، سببي من دوْغرۉلارې دأل-هم، گناهکارلارې چاغېرمانا گلديم“ ديیدي.
۱۴اوْننان سوْݩ یحیانېݩ شاگردلري عيسانېݩ یانېنا گليپ: ”نأمه اۆچين بيز و فريسيلر روْزه تۉتیوْرېس-هم، سنيݩ شاگردلريݩ روْزه تۉتمیوْرلار؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۱۵عيسی اوْلارا: ”گيیاو یانلارېنداقا، طوْیېݩ مهمانلارې یاس تۉتارمې؟ اما گيیاويݩ اوْلاردان آلېنجاق گۆنلري گلار، شوْندا اوْلار روْزه تۉتارلار.
۱۶هيچ کيم کهنه کؤیناگه تأزه متاعدان یاما سالماز، سببي سالېنان یاما کهنه کؤیناکدن غوْپېپ، یېرتېق یري حاص بدتر بوْلار. ۱۷هيچ کيم تأزه شرابې کهنه مشيکلره غۉیماز. شؤتسه، مشيکلر یارېلېپ، شراب دؤکيلار و مشيکلر هم ضایعلانار. تأزه شراب تأزه مشيکلره غۉیېلیوْندېر، شؤديپ، ايکيسي هم آباد ساقلانیوْندېر“ ديیيپ جواب بردي.
۱۸ عيسی اوْلارا بۉ ذاتلارې آیدېپ دۉرقا، مردميݩ کتتالرينيݩ بيري گليپ، اوْنېݩ آیاغېنا یېقېلدې. اوْل: ”منيݩ غېزېم شيپيلأ اؤلدي، اما سن گليپ، اليݩي اوْنېݩ اۆستينده غوْیساݩ، اوْل ديرالار“ ديیدي. ۱۹عيسی تۉرېپ، شاگردلري بيلان بيله اوْل آدمېݩ اېزېنا دۆشيپ گيتدي.
۲۰شوْل وقت اوْنکي یېلدان بأري غان آقما آل کسلدن عذاب چکیوْن بير عیال عيسانېݩ آرقا طرفېننان گليپ، اوْنېݩ دوْنېنېݩ سېیېنا اليني دگيردي. ۲۱اوْل ايچيننن: ”فقط دوْنېنېݩ سېیېنا اليمي دگيرسام-هم شفا تاپارېن“ ديییوْرتې.
۲۲ عيسی اؤوريليپ، اوْنې گؤردي-هم: ”ای، غېزېم، آرقایېن بوْل، ايمانېݩ ساݩا شفا بردي“ ديیدي. عیال شوْل وقتېݩ اؤزينده شفا تاپدې.
۲۳ عيسی مردميݩ کتتاسينيݩ اۆیينه گلانده، یاس تۆیدۆکچيلريني، آلا-غالمغال اديشيپ دۉران جمعیتي گؤردي. ۲۴اوْلارا: ”همأݩيز داشارې چېقېݩ. غېز اؤلان یوْق، فقط اۉخۉلاپ یاتېر“ ديیدي. اوْلار عيسا گۆلديلر. ۲۵جمعیت داشارې چېقارېلاننان سوْݩ، عيسی ايچاري گيريپ، غېزېݩ اليننن تۉتدې، غېز هم آیاغا غالدې. ۲۶بۉ خبر اوْل اطرافېݩ همه یرينه یایرادې.
۲۷ عيسی اوْل یردن گلیوْرقا، ايکي سانې کؤر آدم اوْنېݩ اېزېنا دۆشيپ: ”ای، داۉد اوْغلې! بيزه رحم ات!“ ديیيپ غېغېردېلار. ۲۸عيسی اۆیه گيرانده، کؤرلر اوْنېݩ یانېنا گلديلر. عيسی اوْلاردان: ”منيݩ بۉ ايشي باشارجاغېما اېنانیوْرسېݩېزمې؟“ ديیيپ سوْرادې. اوْلار هم اوْݩا: ”هاوا، آقام“ ديیيپ جواب برديلر. ۲۹شوْندا عيسی اوْلارېݩ گؤزلرينه اليني دگريپ: ”سيزه ايمانېݩېزا وره بوْلسېن!“ ديیدي. ۳۰شوْبادا اوْلارېݩ گؤزلري آچېلدې. عيسی اوْلارا: ”هيچ کيم بيلماسين“ ديیيپ، اوْلارا پخته تابشېردې. ۳۱اما اوْلار چېقان بادېنا، عيسانېݩ آت-اوْوازاسېنې همه اطرافا یایراتدېلار.
۳۲اوْلار گيداننن سوْݩ عيسانېݩ یانېنا ارواح-جنلې بير لال آدمې گتيرديلر. ۳۳ارواح-جن قوْوېلاننان سوْݩ، لال آدم گپلامأنه باشلادې. مردم مۉݩا حیران غالېپ: ”اسرائیل یۉردينده هيچ پيله بۉرقم ذات گؤريلان دألدير“ ديیشدي. ۳۴اما فريسيلر: ”عيسی ارواح-جنلارې جنلارېݩ کتتاسينيݩ کمگي بيلان قوْوېپ چېقاریوْر“ ديیشديلر.
۳۵ عيسی شهرلردير اوْبالارېݩ بارېنې آیلانېپ، اوْل یردأکي کنيسالرده ساپاق بریوْرتې. پادشالېق حقداقې خوْش خبرې تبليغ اديپ، هر هيلي کسللره و دردلره شفا بریوْرتې. ۳۶عيسی کأن جمعیتي گؤريپ، اوْلارا حیفې گلدي، سببي اوْلار چوْپانسېز غوْیۉنلار یانې پريشان حال و یاداوتېلار. ۳۷شوْندا عيسی شاگردلرينه: ”حاصل بوْل، اما مردکار آز. ۳۸شوْنېݩ اۆچين هم حاصلېنې جمعلامأنه مردکار ايبرار یانې، حاصل ايیاسي اربابا یالبارېݩ“ ديیدي.
۱ عيسی اوْنکي شاگرديني یانېنا چاغېرېپ، اوْلارا ارواح-جنلارې قوْومانا، هر هيلي کسللره و دردلره شفا برمأنه اختیار بردي. ۲-۴شوْل اوْنکي رسۉلېݩ آتلارې شۉلاردېر: بيرينجيسي پِترُس لقبلې شمعۉن و اوْنېݩ دوْغانې آندرېس، زبادایيݩ اوْغۉللارې یعقۉب بيلان یۉحنا، فيليپ، بارتوْلوْمی، توْماس، مالیاتچې متی، آلفينيݩ اوْغلې یعقۉب، تاددی، وطنچې شمعۉن، عيسی خائنلېق اتجک یهۉدا ايسقاريیوْت.
۵ عيسی بۉ اوْنکي رسۉللارېنا شۉرقم بۉیرېق بريپ، اوْلارې مردميݩ آراسېنا یوْللادې: ”هيچ بی‌گانه ملتلريݩ آراسېنا گيتمأݩ، سامرالې انسانلارېݩ هيچ بير شهرينه گيرمأݩ. ۶مۉݩا دراک آزاشان غوْیۉنلارا مݩزایوْن اسرائیل مردمينيݩ آراسېنا بارېݩ. ۷باران یريݩيزده آسمانېݩ پادشالېغېنېݩ غوْلایلانلېغېنې تبليغ اديݩ. ۸کسللره شفا بريݩ، پوْست کسلليلره شفا بريݩ، اؤلۆلري ديرالديݩ، ارواح-جنلارې چېقارېݩ. مفت آلدېݩېز، مفت بريݩ. ۹یانېݩېزدا آلتېن، کۆمۆش، مس، هيچ بير پۉل بوْلماسېن. ۱۰یوْل اۆچين یانېݩېزا توْربا-هم، سۆشيک اگينباش-هم، کؤوۆش-هم، عصا-هم آلماݩ، چۆنکي ايشچي اؤز نصيباسينه مناسبدېر. ۱۱هایسې شهره یا-هم اوْبا بارساݩېز، اوْل یرده مناسب انسانې گؤزلأپ تاپېپ، غایدیوْنچاݩېز شوْل یرده غالېݩ. ۱۲اۆیه گيرانيݩيزده، اۆیدأکيلره ساغ-سلامتلېق ديلأپ، سلام بريݩ. ۱۳اۆیدأکيلر مۉݩا مناسب بوْلسالار، ديلأن سلامتلېغېݩېز اوْلارېݩ اۆستينه اينار، اما مناسب بوْلماسالار، بۉ اؤزيݩيزه دؤنيپ گلار. ۱۴کيم سيزي قبۉل اتماسه، سؤزلريݩيزي ديݩلاماسه، اوْل اۆیدن یا-هم شهردن چېقېپ باریوْرقاݩېز، آیاقلارېݩېزېݩ توْپرېنې قاقېݩ. ۱۵سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن: قیامت گۆني اوْل شهريݩ یاغدایې سدۉم بيلان عمۉره شهرلرينيݩ یاغدایېننان حاص بدتر بوْلار.
۱۶مانا، من سيزي مؤجاکلريݩ آراسېنا غوْیۉنلار یانې یوْللایوْرېن. شوْنېݩ اۆچين یېلان یانې عقللې، کبۉتر یانې پاخېر بوْلېݩ. ۱۷انسانلاردان حاضر بوْلېݩ! اوْلار سيزي محکمأنيݩ الينه تابشېرارلار، کنيسالرينده غامچېلاپ ینجارلر. ۱۸من سببلي سيزي حکمدارلارېݩ، پادشالارېݩ حضۉرېنا التارلر، سيز بوْلسا اوْلارېݩ و بی‌گانه ملتلريݩ اؤݩينده شاهدلېق برارسيݩيز. ۱۹اما اوْلار سيزي تۉتانلارېندا، سيز نأمه یا-هم نأديپ آیتجاقلېغېݩېزې غایغې اتمأݩ. سيزه نأمه آیتمالېلېغېݩېز شوْل وقتېݩ اؤزينده خۉدای طرفېننان عیان بوْلار. ۲۰شوْندا سيزيݩ اؤزيݩيز دأل-هم، سيز آرقالې آتاݩېزېݩ رۉحې گپلأر.
۲۱دوْغان دوْغانېنې، آتا چاغاسېنې اؤلۆمه تابشېرار. چاغالار هم انه-آتالارېنا ضد چېقېپ، اوْلارې اؤلديردارلر. ۲۲من سببلي همالر سيزي یک گؤرار، اما سوْݩېنا چنلي چېدان انسان خلاص بوْلار. ۲۳سيزي بير شهرده غېناپ آزار برسالر، باشغا بير شهره غاچېݩ. سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، انسان اوْغلې گلیوْنچا، سيز اسرائیلېݩ همه شهرلرينه آیلانېپ چېقمارسېݩېز.
۲۴شاگرد اؤز استادېننان، غۉل اؤز خوْجایېنېننان کتته دألدير. ۲۵شاگرد اؤز استادې یانې بوْلسا، غۉل اؤز خوْجایېنې یانې بوْلسا، بس بوْلار. اگر اۆی ايیاسينه جنلارېݩ کتتاسي بیالزابۉل ديییوْن بوْلسالار، اوْندا اوْنېݩ ايچاريسيندأکيلره اوْننان هم بدتر ذات ديیمزلرمي؟!
۲۶شوْنېݩ اۆچين آزار بریوْن انسانلاردان قوْرقماݩ. اۆستي یاپېق بوْلېپ، آچېلماجاق، گيزلين بوْلېپ، بيلينماجک ذات یوْقدېر. ۲۷غاراݩقېلېقدا سيزه نأمه آیتسام، شوْنې یاختېلېقدا آیدېݩ. غۉلاغېݩېزا آیدېلان گپي تامېݩ اۆستينده اعلان اديݩ. ۲۸بدني اؤلديريپ، جانې اؤلديريپ بيلمیوْن یامان انسانلاردان قوْرقماݩ. یاغشېسې، بدني هم، جانې هم دۉزخدا یوْق اتمأنه گۆیجي یتیوْن خۉدایدان قوْرقۉݩ. ۲۹ايکي سرچه بير رۉپیه ساتېلمیوْرمې؟ مۉݩا غارامازدان، آتاݩېزدان رخصتسېز اوْلارېݩ بيري-هم یره غاچیوْن دألدير. ۳۰سيزيݩ کلأݩيزدأکي ساچېݩېزېݩ هماسي دأنه-دأنه سانالغېدېر. ۳۱شوْنېݩ اۆچين، قوْرقماݩ، سيز کؤپ سرچالردن حاص قيمتلېسېݩېز.
۳۲کيم مني انسانلارېݩ اؤݩينده اقرار اتسه، من هم اوْنې آسمانداقې آتامېݩ اؤݩينده اقرار ادارين. ۳۳کيم مننن انسانلارېݩ اؤݩينده دأنسه، من هم آسمانداقې آتامېݩ اؤݩينده اوْننان دأنارين.
۳۴مني یر یۆزينه صلح گتيرمأنه گلاندير ديیمأݩ. من صلح دأل-هم، غېلېچ گتيرمأنه گلديم. ۳۵من ”اوْغلې آتاسېننان، غېزې اناسيننن، کلني غاین-اناسيننن آیرمانا“ گلديم. ۳۶”انسانېݩ دشمنې اؤز اۆینيݩ ايچاريسيندأکيلر بوْلار.“ ۳۷آتاسېنې، اناسيني مننن سۆشيک یاغشې گؤران ماݩا مناسب دألدير. اوْغلېنې، غېزېنې مننن سۆشيک یاغشې گؤران ماݩا مناسب دألدير. ۳۸اؤز صليبيني آلېپ، منيݩ اېزېما دۆشماديک هم ماݩا مناسب دألدير. ۳۹اؤز جانېنې آیایوْن اوْنې الدن برار. منيݩ اۉرېمدا جانېنې الدن بران اوْنې پس اله گتيرار. ۴۰سيزي قبۉل ادیوْن مني قبۉل ادیوْر، مني قبۉل ادیوْن هم مني ايبراني قبۉل ادیوْر. ۴۱کيم بيريني پیغمبرليگي اۆچين قبۉل اتسه، پیغمبريݩ سېلاغېنې آلار. بير دوْغرې انسانې دوْغرۉلېغې اۆچين قبۉل ادان دوْغرې انسانېݩ سېلاغېنې آلار. ۴۲کيم منيݩ ايݩ کيژژيک شاگرديمه احترام اۆچين، فقط بير کأسه سوْوۉق سۉو برسه-هم، سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، اوْل هيچ سېلاغسېز غالماز“.
۱ عيسی اوْنکي شاگردينه بۉیرېقلارېنې براننن سوْݩ، اوْل یردن چېقېپ، غوْلایداقې شهرلرده اؤوراتمأنه و تبليغ اتمأنه گيتدي. ۲یحیی هم بنديخاناداقا، مسيحيݩ ادان ايشلري اۆچين اشيديپ، اوْنېݩ یانېنا شاگردلريني ايبردي: ۳”شوْل گلمالي مسيح سنمي یا-هم بيز باشغا بيرينه غاراشمالېمې؟“ ديیيپ سوْراتدې. ۴عيسی اوْلارا: ”بارېݩ-هم، گؤريپ-اشيدانلريݩيزي یحیا خبر بريݩ. ۵کؤرلر گؤریوْر، آغساقلار یؤریوْر، پوْست کسلليلر پأکلانیوْر، کرلر اشيدیوْر، اؤلۆلر ديرالیوْر، غريبلارا خوْش خبر تبليغ اديلیوْر. ۶مننن یۆز اؤرماديک انسان بختلېدېر“ ديیيپ جواب بردي.
۷یحیانېݩ شاگردلري گيداننن سوْݩ، عيسی جمعیته یحیی اۆچين گۆررۆݩ برمأنه باشلادې: ”چؤله نأمه گؤرمأنه گيتديݩيز؟ شمالا غېمېلدایوْن غامېش اۆچينمي؟ ۸اوْندا، نأمه گؤرمأنه گيتديݩيز؟ یۆپاک کؤیناگي گيیان بير آدممې؟ اما یۆپاک کؤیناگي گیينانلر پادشالارېݩ قصرلارېندادېر. ۹اوْندا نأمه گؤرمأنه گيتديݩيز؟ بير پیغمبريمي؟ هاوا، من سيزه شۉنې آیدیوْرېن، اوْل گؤران کيشيݩيز حتّیٰ پیغمبردن هم سۆشيکدير. ۱۰’اؤݩيݩنن یوْل تیارلار یانې، مانا، من اؤز وکيليمي ايبریوْرېن‘ ديیيپ یازېلان سؤزلر هم یحیی اۆچيندير. ۱۱سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، دنیا گلانلريݩ آراسېندا سۉوا چۆمديريجي یحیادان کتتاسي یوْقدېر، اما آسمانېݩ پادشالېغېندا ايݩ کيچيسي هم اوْننان کتتادير. ۱۲چۆمديريجي یحیانېݩ وقتېننان تا شۉ وقتا چنلي آسمانېݩ پادشالېغېنا رحمسيز هجۉم اديلیوْر و وحشي انسانلار اوْنې اله گتيرمک اۆچين کوْشش ادیوْنلار. ۱۳همه پیغمبرلر و تۉرات کتاب یحیانېݩ گلماسينه جنلې پیغمبرليک اتديلر. ۱۴اگر بۉ تعليمات قبۉل اتمک ايسلایوْن بوْلساݩېز، گلماسينه غاراشېلیوْن الیاسدېر. ۱۵اشيتمأنه غۉلاغې بار انسان اشيتسين! ۱۶-۱۷من بۉ نسلي کيمه مݩزادایين؟ اوْلار بازارلاردا اوْتۉرېپ، باشغالارا:
’سيزه تۆیدۆک چالدېق، اوْینامادېݩېز؛
آغې آیتدېق، آغلامادېݩېز‘
ديیيپ غېغېریوْن چاغالارا مݩزایوْرلار. ۱۸یحیی گلدي، اوْل ايیمیوْرتې-هم، ايچمیوْرتې. اوْلار بوْلسا اوْݩا ’جنلې‘ ديییوْرلار. ۱۹انسان اوْغلې گلدي، اوْل ايییوْر-هم، ايچیوْر-هم، اوْلار اوْݩا: ’مانا، بۉ خوْرانا، شراب ايچیوْنا غاراݩ! اوْل مالیاتچېلار و گناهکارلار بيلان دوْست بوْلدې!‘ ديییوْرلار. اما دانالېق اؤز عمللري بيلان تصدیقلانار“.
۲۰ عيسی کأبير شهرلرده کؤپ قدرتلار گؤرکازسه-هم، اوْل شهرلريݩ انسانلارې گنالارېنا تۉبه اتمأنتيلر. شوْنېݩ اۆچين عيسی اوْلارې ملامت اتمأنه باشلادې: ۲۱”وای گؤونيݩه، ای، خوْرازين! وای گؤونيݩه، ای، بِیت‌صِیدا! سيزه گؤرکازيلان قدرتلار صۉر بيلان صيدۉندا گؤرکازيلان بوْلساتې، اوْندا اوْلار بیراِییَم یاسکؤیناگيني گيیينيپ، کۆل اۆستينده اوْتۉرېپ تۉبه ادارتيلر. ۲۲اما من سيزه ديییوْرېن: قیامت گۆني سيزيݩ یاغدایېݩېز صۉر بيلان صيدۉنېݩ یاغدایېننان حاص بدتر بوْلار! ۲۳ای، کَفَرناحۉم! سن آسمانا گؤتاريلارسيݩمي؟ یوْق، سن دۉزخا تاشلانارسېݩ، سببي سنده گؤرکازيلان قدرتلار سدۉمدا گؤرکازيلان بوْلساتې، اوْندا اوْل شۉ گۆنه چنلي آباد غالارتې. ۲۴اما من ساݩا شۉنې ديییوْرېن: قیامت گۆني سنيݩ یاغدایېݩ سدۉمېݩ یاغدایېننان حاص بدتر بوْلار“.
۲۵شوْل وقت عيسی سؤزيني دوام اديپ، شۉرقم ديیدي: ”ای، آتام، یريݩ و آسمانېݩ حکمدارې! بۉ ذاتلارې عقلدارلاردان، دانالاردان، گيزلأپ، چاغالارا عیان ادانيݩ اۆچين ساݩا شکر ادیوْرېن! ۲۶هاوا، آتام، بۉ سنيݩ ايسلاگيݩتي.
۲۷آتام همه ذادې ماݩا تابشېردې. اوْغلې آتادان باشغا هيچ کيم تانېیوْن دألدير. آتانې-هم اوْغۉلدان و اوْغلېݩ اوْنې عیان اتمک ايسلایوْن انسانلارېننان باشغا هيچ کيم تانېیوْن دألدير.
۲۸ای، زحمت‌کشلر، آغېر یۆکليلر، منيݩ یانېما گليݩ، من سيزه راحتلېق برایين. ۲۹منيݩ بوْیۉنتېرېغېمې بوْینېݩېزا آلېݩ-هم، مننن اؤورانيݩ. من ملایم هم پس گؤوۆنليديرين. جانېݩېز راحتلېق تاپار. ۳۰منيݩ بوْیۉنتېرېغېم یۉمشاقدېر، یۆکيم یݩيلدير“.
۱آرادان کؤپ وقت اؤتمأنکأ، بير سبت گۆني عيسی بۉغدایلېغېݩ آراسېننان اؤتيپ باریوْرتې. اوْنېݩ شاگردلري آجېغېپ، بۉغدای باشلارېنې یوْلېپ ايیمأنه باشلادېلار. ۲مۉنې گؤران فريسيلر اوْݩا: ”مانا، سنيݩ شاگردلريݩ سبت گۆني غاداغان ايشي ادیوْرلار“ ديیديلر. ۳عيسی اوْلارا شۉرقم جواب بردي: ”داۉد بيلان یانېنداقېلار آچ غالانلارېندا، سيز داۉدېݩ نأمه ادانليگيني اوْقيمادېݩېزمې؟ ۴اوْل خۉدایېݩ اۆیينه گيريپ، هؤدۆر نانلارېنې ايیدي، یانېنداقېلار هم ايیديلر. بۉ اوْلار اۆچين غاداغانتې. کاهنلار فقط اوْننان ايیيپ بيلارتي. ۵بوْلماسا، سيز عبادت‌خانادا سبت گۆنينيݩ قانۉنلارېنا اطاعتسېزلېق اتسالر-هم، کاهنلارېݩ گناسېزلېغېنې تۉرات کتابدا اوْقيمادېݩېزمې؟ ۶من سيزه شۉنې آیدایېن: بۉ یرده عبادت‌خانادان-هم کتته بيري بار. ۷سيز: ’من قربانلېق دأل-هم، رحم-شفقت ايسلایوْرېن‘ ديیان سؤزيݩ معناسېنې بيلساتيݩيز، گناسېزلارې گناهکار ديیمزتيݩيز. ۸چۆنکي انسان اوْغلې حتّیٰ سبت گۆنينيݩ-هم اختیارې باردېر“.
۹ عيسی اوْل یردن گيتدي و اوْلارېݩ کنيساسينه گلدي. ۱۰اوْل یرده الي شل بير آدم بارتې. عيسانې عیبلاجاق بوْلېپ، اوْننان بير نأچه نفر: ”شریعت بوْیۉنچا سبت گۆني کسلأ شفا برمک بوْلیوْرمې؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۱۱عيسی اوْلارا: ”اگر بير غوْینېݩېز بوْلېپ، اوْل-هم سبت گۆني چۉقۉرا غاچسا، هایسېݩېز اوْنې چېقارېپ آلمارسېݩېز؟ ۱۲انسان غوْیۉننان حاص قيمتلېدېر! شوْنېݩ اۆچين سبت گۆني یاغشېلېق اتمک بوْلیوْر“ ديیيپ جواب بردي.
۱۳اوْننان سوْݩ عيسی یاݩقې آدما: ”اليݩي اۉزات!“ ديیدي. اوْل اۉزادان بادېنا، اوْنېݩ شل الي عین بۆیلاکي الي یانې شفا تاپدې. ۱۴فريسيلر داشارې چېقېپ، عيسانې نأديپ اؤلديرمک اۆچين مصلحتلاشدېلار.
۱۵اما عيسی فريسيلريݩ بۉ نيّتيني بيليپ، اوْل یردن گيتدي. کؤپ انسانلار اوْنېݩ اېزېنا دۆشديلر، عيسی هم اوْلارېݩ آراسېنداقې کسللره شفا بردي. ۱۶عيسی اوْلارا اؤزيننن هيچ کيمه گۆررۆݩ برماسيني غاتې تابشېردې. ۱۷بۉ اِشعیا پیغمبر آرقالې آیدېلان شۉ سؤزيݩ برجای بوْلماغې اۆچينتي:
۱۸ ”مانا، منيݩ سایلان بندأم،
گؤونۆخوْش بوْلېپ، اوْنې یاغشې گؤرانيم؛
رۉحېمې اوْنېݩ اۆستينه غوْیارېن،
اوْل ملتلره عدالتې اعلان ادار.
۱۹اوْل اۉرېشماز، بلند سس بيلان غېغېرماز،
کؤچالرده هيچ کيم اوْنېݩ سسيني اشيتمز.
۲۰ عدالتې یرينه گتيریوْنچا،
ینجيلان غامشې دؤومز،
یارېم یانان چېرا پلتأني اؤچۆرمز.
۲۱همه ملتلر اوْنېݩ آدېنا اميد تاپارلار“.
۲۲اوْننان سوْݩ عيسانېݩ یانېنا ارواح-جنلې کؤر هم لال آدمې گتيرديلر. عيسی اوْݩا شفا براننن سوْݩ، یاݩقې آدم گپلامأنه و گؤرمأنه باشلادې. ۲۳همه مردم حیران غالېپ: ”بۉ داۉدېݩ اوْغلې دألميکأ؟“ ديیشدي. ۲۴مۉنې اشيدان فريسيلر: ”بۉ آدم ارواح-جنلارې جنلارېݩ کتتاسينيݩ آدې بیالزابۉل آرقالې قوْوېپ چېقاریوْر“ ديیديلر. ۲۵اما عيسی اوْلارېݩ فکرلريني بيليپ، شۉرقم ديیدي: ”ايچينده آغېز-ديل بيرسيزليک بوْلان پادشالېق پېترار، اؤز ايچيننن بؤلينان شهر یا-هم اۆی برک دۉرېپ بيلمز. ۲۶شیطان شیطانې قوْویوْن بوْلسا، اوْندا ايچينده آغېز-ديل بيرسيزليک باردېر. اوْننان سوْݩ اوْنېݩ پادشالېغې نأهيلي برک دۉرار؟ ۲۷اگر من ارواح-جنلارې بیالزابۉل آرقالې قوْویوْن بوْلسام، اوْندا سيزيݩ انسانلارېݩېز اوْلارې کيم آرقالې قوْویوْرلار؟ شۉ سببلي سيزي اؤز انسانلارېݩېز حکم ادار. ۲۸من ارواح-جنلارې خۉدایېݩ رۉحې آرقالې قوْویوْن بوْلسام، اوْندا خۉدایېݩ پادشالېغې سيزه-هم گلاندير. ۲۹کيم نأديپ نأهيلي بير گۆیچلي انسانېݩ اۆیينه گيريپ، مالېنې آلېپ بيلار؟ اوّل اوْنې داݩمالې بوْلار، اوْننان سوْݩ اوْنېݩ مالېنې آلار.
۳۰منيݩ بيلان بوْلمادېق منيݩ ضديمدير، منيݩ بيلان توْپلامادېق پېترادیوْندېر. ۳۱شوْنېݩ اۆچين سيزه شۉنې ديییوْرېن: انسانلارېݩ هر بير گناسې، هر بير ذادا ديل یتيرماسي باغېشلانار، اما مقدس رۉحا ديل یتيرانلر باغېشلانماز. ۳۲کيم انسان اوْغلېنا ضد سؤز آیتسا، باغېشلانار. اما مقدس رۉحا ضد آیدېلان سؤز باغېشلانماز. اوْل شۉ وقتدا-هم، گلجکده-هم باغېشلانماز.
۳۳یاغشې درخت اکيݩ، اوْنېݩ میواسي-هم یاغشې بوْلار. یامان درخت اکسأݩيز، یامان میوه آلارسېݩېز، سببي درخت میواسيننن تانېلیوْندېر. ۳۴ای، یېلانلار نسلي! اؤزيݩيز یامانقاݩېز، نأديپ سيز یاغشې ذاتلار آیدېپ بيلارسيݩيز؟ سببي انسانېݩ ديلي یۆراگيننن جوْشانېنې آیدیوْندېر. ۳۵یاغشې انسان یۆراگينيݩ یاغشېلېق خزيناسېننان یاغشېلېق چېقاریوْندېر، یامان انسان یۆراگينيݩ یامانلېق خزيناسېننان یامانلېق چېقاریوْندېر. ۳۶من سيزه شۉنې ديییوْرېن: انسانلار آیدان هر بير پۉچ سؤزي اۆچين قیامت گۆني حساب برارلر. ۳۷سيز اؤز سؤزيݩيز بيلان آقلانېپ، اؤز سؤزيݩيز بيلان حکم اديلارسيݩيز“.
۳۸شوْندا کأبير تۉرات کتابېݩ استادلارې و فريسيلر عيسا: ”استاد، بيز سننن بير قدرتلې نشانه گؤرمک ايسلایوْرېس“ ديیديلر. ۳۹عيسی اوْلارا شۉرقم جواب بردي: ”بۉ یامان و بی‌وفا نسل نشانه ايسلایوْر، اما اوْݩا یۉنس پیغمبريݩکيدن باشغا نشانه بريلمز. ۴۰یۉنسېݩ ”اۆچ گيجه-گۆنديز بالېغېݩ غارنېندا“ غالېشې یانې، انسان اوْغلې-هم اۆچ گيجه-گۆنديز یريݩ باغرېندا غالار. ۴۱نيناوه مردمي قیامت گۆني ديراليپ، بۉ نسلي ملامت ادار، سببي اوْلار یۉنسېݩ تبليغې بيلان تۉبه اتديلر. مانا، بۉ یرده یۉنسدان هم کتته بيري بار. ۴۲الاري طرفېݩ ملکاسي قیامت گۆني ديراليپ، بۉ نسلي ملامت ادار، سببي اوْل سلیمانېݩ فهميني ديݩلامک اۆچين، دنیانېݩ آݩرې طرفېننان گلدي. مانا، بۉ یرده سلیماننان-هم کتته بيري بار.
۴۳ارواح-جن انساننان چېقاننان سوْݩ، چؤللره آیلانېپ، دېنچ آلمانا یر گؤزلایوْر، اما تاپمیوْر. ۴۴شوْندا اوْل: ’چېقان اۆیيمه پس گيدایين‘ ديییوْر. پس گلانده، اۆیيݩ پأکليگي، همه ذادېݩ یرينداليگيني گؤریوْر. ۴۵اوْننان سوْݩ گيديپ، اؤزيننن هم یامان یتدي رۉحې یانېنا آلیوْر-هم، شوْل یره بارېپ مسکن تۉتیوْر. شوْنېݩ اۆچين، اوْل انسانېݩ سوْݩقې حالې اؤݩکيسيننن-هم بدتر بوْلیوْر. بۉ یامان نسله-هم شۉرقم بوْلار“.
۴۶ عيسی مردمه گۆررۆݩ بريپ دۉرقا، اناسي بيلان اينيلري گلدي. اوْلار عيسی بيلان گپلاشجک بوْلېپ، داشاردا غاراشېپ دۉرتېلار. ۴۷سوْݩ بيري عيسا: ”انأݩ بيلان دوْغانلارېݩ سنيݩ بيلان گپلاشمک اۆچين داشاردا غاراشېپ دۉرلار“ ديیدي. ۴۸اما عيسی مۉنې آیدانا: ”منيݩ انأم، دوْغانلارېم کيم؟“ ديیدي. ۴۹سوْݩ الي بيلان شاگردلريني گؤرکازيپ: ”مانا، منيݩ انأم، دوْغانلارېم شۉلاردېر! ۵۰آسمانداقې آتامېݩ ايسلاگيني کيم برجای اتسه، شوْل منيݩ دوْغانېم، اۉیام هم انأمدير“ ديیدي.
۱شوْل گۆن عيسی اۆیدن چېقېپ، دریانېݩ غېراسېندا اوْتېردې. ۲داشېنا شۉرقم اۉلې جمعیتيݩ اۆیشانليگيني گؤريپ، دریاداقې بير غایېغا منيپ اوْتېردې. همه جمعیت بوْلسا دریانېݩ غېراسېندا، غۉرې یرده دۉردېلار. ۳عيسی اوْلارا مثاللار آرقالې کؤپ ذاتلار آیتدې: ”بير دهقان اکين اکمأنه چېقیوْر. ۴اکيپ یؤرکأ، تخملارېݩ بيرنأچاسي یوْلېݩ اۆستينه دۆشیوْر و غۉشلار گليپ، اوْنې ايییوْرلار. ۵بيرنأچاسي توْپرې آز، داشلې یره دۆشیوْر. توْپرې آز بوْلېپ، اوْلار تيز گؤگاریوْر. ۶اما گۆن دوْغاندا، کؤکلرينيݩ یوْقلېغې سببلي سوْلېپ، غۉرېیوْرلار. ۷بيرنأچه تخم تيکانلريݩ آراسېنا دۆشیوْر. تيکانلر اؤسيپ، اوْلارې باسیوْر. ۸بيرنأچاسي-هم یاغشې یره دۆشيپ، کأبيري یۆز، کأبيري آلتمېش، کأبيري هم اوْتۉز اسسه حاصل بریوْر. ۹اشيتمأنه غۉلاغې بار انسان اشيتسين!“
۱۰اوْننان سوْݩ شاگردلر عيسانېݩ یانېنا گليپ اوْننان: ”نأمه اۆچين مردمه مثاللار بيلان گۆررۆݩ بریوْرسېݩ؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۱۱اوْل شۉرقم جواب بردي: ”آسمانېݩ پادشالېغېنېݩ سرلارېنا دۆشينمأنه سيزه بريلدي، اوْلارا بريلمادي. ۱۲کيمده بار بوْلسا، اوْݩا ینه بريلار، اوّلداقېدان هم بوْل بوْلار؛ کيمده یوْق بوْلسا، اوْنېݩ اليندأکي هم آلېنار. ۱۳منيݩ اوْلارا مثاللار بيلان گۆررۆݩ برمگيميݩ سببي شۉدېر: اوْلار گؤزلایوْرلار، اما گؤرمیوْرلار، ديݩلایوْرلار، اما اشيتمیوْرلار و دۆشينمیوْرلار. ۱۴شؤديپ، اِشعیا پیغمبريݩ سؤزلري اوْلاردا برجای بوْلیوْر:
’اشيديپ دۉرساݩېز-هم، هيچ دۆشينمارسيݩيز،
گؤزلأپ دۉرساݩېز-هم، هيچ بيلمارسيݩيز.
۱۵بۉ مردميݩ یۆراگي داش یانې،
غۉلاقلارې کر یانې،
گؤزلري کؤر یانې.
بوْلماسا گؤزلري بيلان گؤريپ،
غۉلاقلارې بيلان اشيدارتيلر،
هۉشیار بوْلسالارتې،
ماݩا طرف دؤنارتيلر،
من هم اوْلارا شفا برارتيم‘.
۱۶اما سيز نأهيلي بختلې! سببي گؤزلريݩيز گؤریوْر، غۉلاقلارېݩېز اشيدیوْر. ۱۷سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن: کؤپ پیغمبرلر و دوْغرې انسانلار سيزيݩ گؤریوْنلارېݩېزې گؤرمک ايسلاديلر، اما گؤرماديلر. سيزيݩ اشيدیوْنلارېݩېزې اشيتمک ايسلاديلر، اما اشيتماديلر.
۱۸ايندي دهقان حقېنداقې مثالېݩ معناسېنې بيليݩ: ۱۹کيم خۉدایېݩ پادشالېغې حقېنداقې سؤزي اشيديپ، اوْݩا دۆشينماسه، شیطان گليپ، اوْنېݩ یۆراگينده اکيلان سؤزي سوْغرېپ آلیوْر. یوْلېݩ غېراسېندا سپالان تخم بۉدېر. ۲۰داشلې یره سپالان تخم بوْلسا، سؤزي اشيديپ، اوْنې درراو خوْشلېق بيلان قبۉل ادیوْندېر. ۲۱اما بۉرقم انساندا کؤک یوْقدېر، چېدامسېزدېر. بۉ سؤز اۆچين اذیت و آزار گؤرسه، اوْل درراو ايمانېننان یۆز اؤورار. ۲۲تيکانليگيݩ آراسېنا دۆشان تخم بوْلسا سؤزي اشيدیوْر، اما دنیانېݩ غایغېلارې، بای بوْلماق هوِسي اوْنې بوْغیوْر و سؤز حاصلسېز غالیوْر. ۲۳یاغشې توْپرا سپالان تخم بوْلسا، سؤزي اشيديپ، اوْݩا دۆشينیوْر هم حاصل بریوْر. بۉرقم انسانلارېݩ کأبيري یۆز، کأبيري آلتمېش، کأبيري اوْتۉز اسسه حاصل بریوْر“.
۲۴ عيسی اوْلارا باشغا بير مثال هم گۆررۆݩ بردي: ”آسمانېݩ پادشالېغې اؤز یرينده یاغشې تخم اکان انسانا مݩزایوْر. ۲۵همالر یاتېرقا، اوْنېݩ دشمنې گليپ، بۉغدایلارېݩ آراسېنا درده دگمیوْن تخم سپيپ گيدیوْر. ۲۶اکين اؤسيپ حاصلا دۉراندا، درده دگمیوْن اوْت هم گؤگاریوْر. ۲۷یر ايیاسينيݩ مردکارلارې اوْنېݩ یانېنا گليپ: ’خوْجایېن، سن یريݩه یاغشې تخم سپمأنميتيݩ؟ بۉ درده دگمیوْن اوْتلار نيرادن گؤگارديکأ؟‘ ديیيپ سوْرایوْرلار. ۲۸خوْجایېن: ’بۉ دشمنېݩ ايشيدير‘ ديیيپ جواب بریوْر. مردکارلارې: ’گيديپ، اوْلارې سوْغرېپ تاشلاماغېمېزې ايسلایوْرسېݩمې؟‘ ديیيپ سوْرایوْرلار. ۲۹اما خوْجایېن: ’یوْق، درده دگمیوْن اوْتې سوْغۉرجاق بوْلېپ، بۉغدایې هم کؤکي بيلان غوْپارارسېݩېز. ۳۰غوْیېݩ، اوْراق وقتا چنلي اوْلارېݩ ايکيسي-هم بيله اؤسيبرسين. اوْراق وقتېندا من اوْراقچېلارا اوْزال درده دگمیوْن اوْتې توْپلاݩ-هم، یاقار یانې اديپ دستالأݩ. بۉغدایې بوْلسا منيݩ انبرېما اۆیشۆريݩ ديیارين‘“ ديیيپ جواب بریوْر.
۳۱ عيسی اوْلارا باشغا بير مثالې-هم گۆررۆݩ بردي: ”آسمانېݩ پادشالېغې بير انسانېݩ اؤز یرينده اکان آیرا تخمېنا مݩزایوْندېر. ۳۲اوْل همه تخملارېݩ ايچينده ايݩ کيژژيگيدير، اما اؤسانيننن سوْݩ، بۆیلاکي اوْتلاردان حاص کتته بوْلېپ، درخت یانې بوْلار. حتّیٰ غۉشلار-هم اوْنېݩ شاخالارېندا کتک غۉرشاپ یاشیوْرلار“.
۳۳ عيسی اوْلارا باشغا بير مثالې-هم گۆررۆݩ بردي: ”آسمانېݩ پادشالېغې خمیرمایه مݩزایوْندېر. بير عیال اۆچ کرسان اۉنا بير آز بؤلاک خمیرمایا غوْشسا-هم، همه خمير چيشیوْر“. ۳۴عيسی بۉ ذاتلارېݩ بارېنې مردمه مثاللار بيلان آیدیوْرتې. اوْلارا مثالسېز هيچ ذات آیتمیوْرتې. ۳۵بۉ پیغمبر آرقالې آیدېلان شۉ سؤزيݩ برجای بوْلماغې اۆچينتي:
”من سيزه مثال آیدېپ برایين،
دنیا یارادېلالې بأري
گيزلين غالان سرلارې آیدایېن“.
۳۶اوْننان سوْݩ عيسی مردمي اؤز اۆیلرينه ايبريپ، اۆیه گيردي. شاگردلري اوْنېݩ یانېنا گليپ: ”درده دگمیوْن اوْتلار حقداقې مثالې بيزلره دۆشينديريپ بريݩ“ ديیديلر. ۳۷اوْل شۉرقم جواب بردي: ”یاغشې تخمې اکیوْن انسان اوْغلېدېر. ۳۸اکين میدانې بوْلسا دنیادېر. یاغشې تخم آسمانېݩ پادشالېغېنېݩ انسانلارېدېر. درده دگمیوْن اوْتلار بوْلسا شیطانېݩ انسانلارېدېر. ۳۹درده دگمیوْن اوْتلارې اکان دشمن شیطاندېر. اوْراق محلې بۉ زمانېݩ آخرېدېر، اوْراقچېلار بوْلسا فرشتالردير. ۴۰شوْنېݩ اۆچين، درده دگمیوْن اوْتلار نأهيلي توْپلانېپ، اوْدا یاقېلیوْن بوْلسا، دنیانېݩ آخرېندا هم شۉرقم بوْلار. ۴۱انسان اوْغلې اؤز فرشتالريني ايبرار، اوْلار-هم گناه سبب بوْلیوْن همه ذاتلارې، گناه ادیوْنلارې اوْنېݩ پادشالېغېننان جمعلأرلر. ۴۲اوْلار بۉلارې لوْولاپ دۉران کۆرأ تاشلارلار. اوْل یرده آغلاما هم ديش غېجاما بوْلار. ۴۳شوْندا دوْغرې انسانلار آسمانداقې آتاسېنېݩ پادشالېغېندا گۆن یانې یالدېرارلار. اشيتمأنه غۉلاغې بار انسان اشيتسين!“
۴۴”آسمانېݩ پادشالېغې اکين میدانېندا گيزلانان خزينه مݩزایوْندېر. بير انسان اوْنې تاپېپ آلیوْر، سوْݩ اوْنې غایتادان گيزلایوْر و بگانيپ بارېپ، همه ذادېنې ساتیوْر-هم، یاݩقې اکين میدانې ساتېن آلیوْر.
۴۵مۉننان باشغا-هم، آسمانېݩ پادشالېغې اوْوادان مرواريد گؤزلایوْن تاجر یانېدېر. ۴۶اوْل قيمتبها بير مرواريد تاپېپ، همه ذادېنې ساتیوْر و اوْنې ساتېن آلیوْر.
۴۷شۉرقم هم، آسمانېݩ پادشالېغې دریا توْر تاشلاپ، هر رقم بالېغې توْپلایوْن انسان یانېدېر. ۴۸توْر دوْلاندا، اوْنې غېرا چکیوْرلار. اوْننان سوْݩ اوْتۉرېپ، یاغشې بالېقلارې سبدلره غوْییوْرلار، یارامازلارېنې هم تاشلاپ غوْیبریوْرلار. ۴۹بۉ زمانېݩ آخرېندا هم شۉرقم بوْلار. فرشتالر گليپ، یامانلارې دوْغرې انسانلاردان سایلاپ، ۵۰لوْولاپ دۉران کۆرأنيݩ اوْدېنا تاشلارلار. اوْل یرده آغلاما هم ديش غېجاما بوْلار“.
۵۱ عيسی اوْلارا: ”بۉلارېݩ هماسينه دۆشينديݩيزمي؟“ ديیيپ سوْرادې. اوْلار: ”هاوا“ ديیيپ جواب برديلر. ۵۲عيسی اوْلارا: ”شوْنېݩ اۆچين هم آسمانېݩ پادشالېغې حقېندا تعليم آلان هر بير استاد خزيناسېننان تأزه و کهنه ذاتلار چېقاریوْن اۆی ايیاسينه مݩزایوْندېر“ ديیدي.
۵۳ عيسی بۉ مثالې گۆررۆݩ بريپ بوْلاننان سوْݩ، اوْل یردن گيتدي. ۵۴اوْل اؤز دنیا گلان یرينه گليپ، انسانلارا اوْلارېݩ کنيسالرينده ساپاق برمأنه باشلادې. انسانلار اوْݩا حیران غالېپ: ”بۉ آدم بۉرقم دانالېغې نيرادن آلدېقا؟ اوْل نأديپ بۉرقم معجزالري گؤرکازيپ بيلیوْر؟ ۵۵اوْل خليفانېݩ اوْغلې دألمي؟ اناسينيݩ آدې هم مریم دألمي؟ اوْل یعقۉب، یۉسف، شمعۉن و یهۉدا داݩېنېݩ دوْغانې دألمي! ۵۶اوْنېݩ اۉیالارې-هم بيزيݩ آرامېزدا یاشامیوْرلارمې؟ اوْندا بۉ آدم مۉنچا ذادې نيرادن بيلیوْرقا؟“ ديیشديلر. ۵۷شوْنېݩ اۆچين، اوْلار عيسادان کؤپ خفه بوْلدېلار. اما عيسی اوْلارا: ”پیغمبريݩ فقط اؤز یۉردينده و اۆیينده قدرې یوْقدېر“ ديیدي. ۵۸عيسی اوْلارېݩ ايمانسېزلېقلارې سببلي، اوْل یرده کؤپ قدرتلې معجزالري گؤرکازمادي.
۱شوْل وقت عيسانېݩ آت-آوازې هيرۉديس پادشانېݩ غۉلاغېنا بارېپ یتدي. ۲اوْل اؤز عملدارلارېنا: ”بۉ یحیی چۆمديريجيدير. اوْل اؤلۆمنن ديراليپدير. شوْل سببلي اوْل بۉ معجزالري گؤرکازيپ بيلیوْر“ ديیدي. ۳هيرۉديس دوْغانې فيليپيݩ عیالې هیرۉدیا اۆچين یحیانې تۉتدېرېپ، ال-آیاغېنې داݩېپ، بنديخانا سالدېرېپتې. ۴اوْل مۉنې یحیانېݩ اؤزينه: ”سنيݩ اؤز دوْغانېݩېݩ عیالېنا اۆیلانمگيݩ دوْغرې دأل“ ديیاني اۆچين اوْنې بنديخانا سالدېرېپتې. ۵هيرۉديس یحیانې اؤلديرمک ايسلایوْرتې، اما مردميننن قوْرقیوْرتې. مردم یحیانې بير پیغمبر ديییوْرتېلار.
۶هيرۉديسيݩ دنیا گلان گۆني هیرۉدیانېݩ غېزې مهمانلارېݩ آلېندا اوْینادې. هيرۉديسيݩ گؤوني خوْش بوْلدې. ۷شوْندا هيرۉديس قسم ايچيپ، غېزا ديلأن ذادېنې برجکليگينه وعده بردي. ۸غېز هم اناسينيݩ اؤوراتمگي بيلان: ”ماݩا بير تاباغېݩ ايچينده یحیی چۆمديريجينيݩ کلاسيني بر“ ديیدي. ۹پادشاه غمگين بوْلدې، اما مهمانلارېݩ یانېندا قسم ايچاننن سوْݩ، یحیانېݩ کلاسينيݩ اوْݩا گتيريليپ بريلمگيني بۉیۉردې. ۱۰بنديخانا جلاد ايبريپ، یحیانېݩ کلاسيني چاپدېردې. ۱۱چاپېلان کلأني بير تاباقدا غوْیېپ، غېزا بردي. غېز-هم اوْنې اناسينه التيپ بردي. ۱۲یحیانېݩ شاگردلري گليپ، اوْنېݩ جسديني أکيديپ جایلادېلار. سوْݩ گيديپ، مۉنې عيسا خبر برديلر.
۱۳ عيسی مۉنې اشيديپ، یکه اؤزي غایېغا مندي-هم، اوْل یردن بير میدانلېغا گیتدي. مردم مۉنې بيلانده، شهرلردن چېقېپ، پیاده اوْنېݩ اېزېننان گيتدي. ۱۴اوْل غایېقدان دۆشانده، اۉلې جمعیتي گؤريپ، اوْلارا حیفې گلدي، اوْلارېݩ کسللرينه شفا بردي. ۱۵شاگردلري آغشام اوْنېݩ یانېنا گليپ: ”بۉ بير میدان یر، وقت هم گيجيکدي. مردمي ايبر. اوْبالارا گيديپ، اؤزلرينه نان ساتېن آلسېنلار“ ديیديلر. ۱۶اما عيسی اوْلارا: ”گيتمأنينيݩ گراگي یوْق، اوْلارا ايیمأنه نانې سيز بريݩ“ ديیدي. ۱۷شاگردلر هم عيسا: ”بيزيݩ بۉ یرده بأش نان بيلان ايکي بالېقدان باشغا ذادېمېز یوْق“ ديیديلر. ۱۸عيسی: ”نان بيلان بالېقلارې منيݩ یانېما گتيريݩ“ ديیدي. ۱۹شوْندا عيسی جمعیته اوْتېݩ اۆستينده اوْتۉرمانېنې بۉیۉردې. اوْل بأش نان بيلان ايکي بالېغې آلېپ، گؤزلريني آسمانا تيکيپ، شکر اتدي و نانلارې بؤليشديريپ، شاگردلرينه بردي. شاگردلري هم اوْلارې اوْل جمعیته پایلادېلار. ۲۰همالر ايیيپ دوْیدېلار. شاگردلر سۆشيک نان بؤلاکلريني جمعلأپ، اوْنکي سبد دوْلدېردېلار. ۲۱مۉننان ايیانلريݩ سانې عیاللاردان، چاغالاردان باشغا بأش مۆݩه غوْلای آدمتې.
۲۲ عيسی مردمي اۆیلرينه ايبريپ دۉرقا، شاگردلرينه غایېغا منيپ، اؤزيننن اؤݩ دریانېݩ بۆیلاکي غېراسېنا اؤتمالريني بۉیۉردې. ۲۳مردمي ايبراننن سوْݩ، خۉدایا دعا اتمک اۆچين یکاجه اؤزي داغا چېقدې. آغشام هم اوْل شوْل یرده یکاتي. ۲۴غایېق بوْلسا شوْل وقت دریانېݩ اوْرتاسېنداتې. کتته توْلقۉنلار گليپ، غایېغا دگیوْرتې، سببي شمال اوْلارېݩ آلېننان گلیوْرتې. ۲۵داݩا غوْلای عيسی دریادا سۉوېݩ یۆزيننن یؤريپ، اوْلارا طرف گلدي. ۲۶اما شاگردلر اوْنېݩ سۉوېݩ یۆزيننن یؤريپ گلیوْنېنې گؤرانلرينده، تانېمان: ”بۉ بير رۉحدېر!“ ديیشيپ، قوْرقېپ غېغېرېشدېلار. ۲۷اما عيسی درراو اوْلارا: ”خاطرجمع بوْلېݩ! منديرين، قوْرقماݩ!“ ديیدي. ۲۸پِترُس اوْݩا جواب بريپ: ”آقام، بۉ سن بوْلساݩ، ماݩا بۉیرېق بر، سۉوېݩ یۆزيننن یؤريپ، یانېݩا بارایېن“ ديیدي. ۲۹عيسی: ”گل!“ ديیدي. پِترُس هم غایېقدان دۆشيپ، عيسانېݩ یانېنا بارجاق بوْلېپ، سۉوېݩ یۆزيننن عيسی طرف یؤريمأنه باشلادې. ۳۰اما شمالېݩ گۆیجيني گؤريپ قوْرقدې، غرق بوْلیوْرقا: ”آقام، مني خلاص ات“ ديیيپ غېغېردې. ۳۱عيسی شوْبادا اليني اۉزادېپ، اوْنې تۉتدې-هم: ”ای، آز ايمانلې، نأمه اۆچين شک اتديݩ؟“ ديیدي. ۳۲اوْلارېݩ ايکيسي غایېغا منان بادېنا شمال یاتدې. ۳۳غایېقداقېلار: ”سن، دوْغرۉدان-هم، خۉدایېݩ اوْغلېسېݩ“ ديیيپ، اوْݩا سجده اتديلر.
۳۴اوْلار دریانېݩ بۆیلاکي طرفېنا اؤتيپ، جنیسارتا گليپ یتديلر. ۳۵اوْل یريݩ انسانلارې عيسانې تانېپ، تؤرت طرفا انسان ايبريپ، کسللريݩ بارېنې اوْنېݩ یانېنا گتيرديلر. ۳۶اوْلار فقط دوْنېنېݩ سېنېنا اللريني دگيرمأنه اجازه بريݩ ديیيپ، اوْݩا یالباریوْرتېلار. اوْݩا ال دگرانلريݩ هماسي-هم شفا تاپدې.
۱اوْننان سوْݩ کأبير فريسيلر بيلان تۉرات کتابېݩ استادلارې اۉرشليمنن عيسانېݩ یانېنا گليپ، اوْننان: ۲”نأمه اۆچين سنيݩ شاگردلريݩ آتا-بابالارېݩ دأپ-دستۉرلارېنې بوْزیوْرلار؟ نأمه اۆچين اوْلار داماق ايیمزدن اوّل اللريني یۉومیوْرلار؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۳عيسی اوْلارا شۉرقم جواب بردي: ”سيز نأمه اۆچين اؤز دأپ-دستۉرلارېݩېزېݩ خاطرېنا خۉدایېݩ بۉیرېغېنې بوْزیوْرسېݩېز؟ ۴خۉدای: ’آتا-انأݩه حرمت غوْی‘، شۉرقم-هم، ’آتاسېنا یا-هم اناسينه غارغان انسان اؤلۆمه حکم اديلسين‘ ديیيپ بۉیرېپتې. ۵-۶اما سيز آتا-اناسينه: ’من سيزه کمک اديپ بيلجک دأل. سيزه برمگي نيّت ادان ذاتلارېمې من خۉدایا صدقه برديم‘ ديیيپ آیدیوْنا اوْنېݩ آتاسېنا حرمت غوْیېلماغې حکماً دأل ديییوْرسېݩېز. شؤديپ، دأپ-دستۉرلارېݩېزېݩ خاطرېنا خۉدایېݩ سؤزيني پۉجا چېقاریوْرسېݩېز. ۷ای، ايکي‌یۆزليلر، اِشعیا پیغمبر سيز حقدا دوْغرې پیغمبرليک اديپدير! اوْنېݩ کتابېندا شۉرقم یازېلان:
۸ ’بۉ مردم مني ديلينده حرمتلایوْر،
اما یۆراکلري مننن اۉزاقدادېر.
۹یالایې یره ماݩا سجده ادیوْرلار،
تعليمات ديیيپ اؤورادیوْنلارې انسان بۉیرېقلارېدېر‘“.
۱۰ عيسی جمعیتي یانېنا چاغېرېپ، اوْلارا: ”ديݩلأݩ، دۆشينيݩ! ۱۱آغزا گيران ذات انسانې مردار ادیوْن دألدير. انسانېݩ آغزېننان چېقیوْن یامان ذاتلار مردار ادیوْندېر“ ديیدي. ۱۲اوْننان سوْݩ شاگردلر گليپ، عيسادان: ”فريسيلريݩ بۉ سؤزي اشيديپ، نأهيلي خفه بوْلیوْنېنې بيلیوْرسېݩمې؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۱۳اوْل: ”آسمانداقې آتامېݩ اکماديک هر بير نهالې کؤکي بيلان سوْغرېلار. ۱۴اوْلارې اؤز حالېندا غوْیېݩ، اوْلار کؤرلري ايدیوْن کؤرلردير. کؤر-کؤري ايداکلاسه، اوْلارېݩ ايکيسي هم چۉقۉرا غاچار“ ديیيپ جواب بردي.
۱۵پِترُس اوْݩا: ”بيزه بۉ مثالې دۆشينديريپ بر“ ديیدي. ۱۶عيسی هم شۉرقم ديیدي: ”سيز حالا-هم دۆشيناݩيز یوْقمې؟ ۱۷آغزا گيران هر بير ذادېݩ اوّل معدأ بارېپ، اوْل یردن هم تشنابا گيدیوْنلېغېنې بيلمیوْرسېݩېزمې؟ ۱۸اما آغېزدان چېقان یامان ذاتلار یۆراکدن چېقېپ، انسانې مردار ادیوْر. ۱۹انسانېݩ یۆراگيننن یامان فکرلر، قتل اتمک، زنا، آزغېنچېلېق، اوْغرۉلېق، یالان شاهدلېق، غارغېنچ جوْشېپ چېقیوْندېر. ۲۰انسانې شۉ ذاتلار مردار ادیوْر، یۉوېلمادېق ال بيلان نان ايیمک انسانې مردار اتمیوْر“.
۲۱ عيسی اوْل یردن چېقېپ، صۉر و صيدۉن شهرلرينيݩ تؤواراگينه گيتدي. ۲۲اوْل یرده بير کنعانلې عیالې عيسانېݩ یانېنا گليپ: ”آقام، ای، داۉدېݩ اوْغلې، بيزه رحم ات! غېزېمې جن ايیالادي، اوْل کؤپ غېنالیوْر“ ديیدي. ۲۳اما عيسی اوْݩا هيچ بير جواب برمادي. شوْندا شاگردلري اوْنېݩ یانېنا گليپ: ”اوْنې پس ايبر، بوْلماسا اېزېمېزدان غالمان غېغېرېپ گلیوْر“ ديیيپ خواهش اتديلر. ۲۴عيسی هم: ”من فقط اسرائیل مردمينيݩ آزاشان غوْیۉنلارېنا ايبريلديم“ ديیيپ جواب بردي. ۲۵اما اوْل عیال ینه-هم عيسانېݩ غوْلایېنا گليپ، دېزا چؤکيپ: ”آقام، ماݩا کمک ات“ ديیيپ یالباردې. ۲۶عيسی اوْݩا: ”چاغالارېݩ نانېنې آلېپ، ايتلره تاشلاماق دوْغرې دألدير“ ديیدي. ۲۷عیال هم: ”هاوا، آقام! اما ايتلر هم ساچاقدان دؤکيلان نان اوْوۉنېقلارېننان ايییوْندېر“ ديیدي. ۲۸شوْندا عيسی اوْݩا: ”ای، عیال، سنيݩ ايمانېݩ کتته! ساݩا ايسلایيشيݩ یانې بوْلسېن!“ ديیدي. اوْل عیالېݩ غېزې شوْل ساعتېݩ اؤزينده شفا تاپدې.
۲۹ عيسی اوْل یردن غایتدې و جليله دریانېݩ غېراسېنا گليپ، بير داغېݩ اۆستينه چېقېپ اوْتۉردې. ۳۰اوْنېݩ یانېنا اۉلې جمعیت گلدي. اوْلارېݩ آراسېندا آغساقلار، کؤرلر، معیۉبلار، لاللار و ینه باشغا کسللر بارتې. اوْلارې گتيريپ، عيسانېݩ یانېندا غوْیدېلار. اوْل هم بۉلارا شفا بردي. ۳۱مردم لاللارېݩ گپلایوْنلېغېنې، معیۉبلارېݩ شفا تاپانلېغېنې، آغساقلارېݩ یؤریوْنلېغېنې، کؤرلريݩ گؤریوْنلېغېنې گؤريپ حیران غالدې. اوْلار اسرائیل خۉدایېنې شهرتلانديرديلر.
۳۲ عيسی شاگردلريني یانېنا چاغېرېپ: ”بۉ جمعیته حیفېم گلیوْر! بۉلار اۆچ گۆن بأري منيݩ یانېمدا، ايیمأنه هم هيچ ذاتلارې یوْق. اوْلارې اۆیلرينه آچ اۉزاتسام، یوْلدا یېقېلېپ غالماسېنلار ديییوْرېن“ ديیدي. ۳۳شاگردلري اوْݩا: ”اۉلې جمعیتي دوْیرار یانې، بۉ چؤل یرده بيز نانې نيرادن آلالې؟“ ديیديلر. ۳۴عيسی اوْلاردان: ”نأچه نانېݩېز بار؟“ ديیيپ سوْرادې. اوْلار: ”یتدي نان بيلان بيرنأچه کيژژيک بالېغېمېز بار“ ديیديلر. ۳۵عيسی جمعیتي یرده اوْتۉرمانېنې بۉیۉردې. ۳۶یتدي نان بيلان بالېقلارې آلېپ، شکر ادانيننن سوْݩ، اوْلارې بؤليشديريپ، شاگردلرينه بردي. شاگردلري هم اوْلارې جمعیته پایلادېلار. ۳۷همالر ايیيپ دوْیدېلار. سۆشيک غالان نان بؤلاکلري یتدي سبد بوْلدې. ۳۸ايیانلر عیاللاردان، چاغالاردان باشغا تؤرت مۆݩ انسانتې. ۳۹عيسی مردمي ايبراننن سوْݩ، غایېغا منيپ، مَجَدان شهرينيݩ تؤواراگينه گيتدي.
۱ فريسيلر بيلان صَدۉقيلر عيسانېݩ یانېنا گلديلر. اوْلار عيسانې سېناماق اۆچين، اوْنېݩ اؤزلرينه آسماننان بير قدرتلې معجزه گؤرکازمگيني ايسلاديلر. ۲اوْل شۉرقم جواب بردي: ”آغشام بوْلاندا: ’آسمانېݩ یۆزي غېزارېپ دۉر، هوا یاغشې بوْلجاق‘ ديییوْرسېݩېز. ۳ارتير هم: ’آسمانېݩ یۆزينده بۉلۉت بار، جالا یاغجاق‘ ديییوْرسېݩېز. سيز آسمانا غاراپ، هوانېݩ نأهيليگيني بيلیوْرسېݩېز-هم، نأمه اۆچين بۉ زمانېݩ علامتلارېݩ و نشانالارېݩ معنالارېنې بيلمیوْرسېݩېز؟ ۴بۉ یامان و بی‌وفا نسل علامت طلب ادیوْر، اما اوْݩا یۉنس پیغمبريݩکيدن باشغا علامت گؤرکازيلمز“. شوْنېݩ اۆچين، عيسی اوْلارې غوْیېپ گيتدي.
۵شاگردلري دریانېݩ بۆیلاکي طرفېنا اؤتانلرينده، نان آلمانېنې اۉنۉتدېلار. ۶عيسی اوْلارا: ”حاضر بوْلېݩ، اؤزيݩيزي فريسيلر بيلان صَدۉقيلريݩ خمیرمایاسېننان غوْرېݩ“ ديیدي. ۷اوْلار بوْلسا اؤز آراسېندا گپلاشيپ: ”اوْل مۉنې بيزيݩ نان آلمانلېغېمېز اۆچين شۉرقم ديییوْندېر“ ديیشیوْرتېلار. ۸اما عيسی اوْلارېݩ نأمه ديیشیوْنلېقلارېنې بيليپ، شۉرقم ديیدي: ”ای، ايمانې آزلار! نان آلماندېرېس ديیشيپ، نأمأ اؤز آراݩېزدا گپلاشیوْرسېݩېز؟ ۹حالا هم دۆشيناݩيز یوْقمې؟ بأش نان بيلان بأش مۆݩ آدمېݩ دوْیانلېغې، سۆیشيپ نأچه سبد بوْلانلېغې یادېݩېزا دۆشمیوْرمې؟ ۱۰یتدي نان بيلان تؤرت مۆݩ آدمېݩ دوْیانلېغې، سۆیشيپ نأچه سبد دوْلدېرېپ جمعلأنليگيݩيز هم یادېݩېزا دۆشمیوْرمې؟ ۱۱سيز نأديپ نان اۆچين گۆررۆݩ اتمیوْنلېغېما دۆشيناݩيز یوْقمې؟ من سيزه: ’اؤزيݩيزي فريسيلر بيلان صَدۉقيلريݩ خمیرمایاسېننان حاضر بوْلېݩ‘ ديییوْرېن“. ۱۲شاگردلر عيسانېݩ اؤزلرينه خمیرمایه دأل-هم، فريسيلر بيلان صَدۉقيلريݩ تعليماتېننان حاضر بوْلېݩ ديییوْنلېغېنا شوْندا دۆشينديلر.
۱۳ عيسی قَیصریه-فيليپ شهرينيݩ غوْلایېنا گلانده، شاگردلريننن: ”انسانلار انسان اوْغلېنا کيم ديییوْرلار؟“ ديیيپ سوْرادې. ۱۴شاگردلري اوْݩا: ”کأبيرلري یحیی چۆمديريجي، کأبيرلري الیاس، باشغا بيرلري اِرمیا یا پیغمبرلريݩ باشغا بيري ديییوْرلار“ ديیيپ جواب برديلر. ۱۵عيسی اوْلاردان: ”سيز ماݩا کيم ديییوْرسېݩېز؟“ ديیيپ سوْرادې. ۱۶شمعۉن پِترُس: ”سن ديري خۉدایېݩ اوْغلې مسيحسيݩ“ ديیيپ جواب بردي. ۱۷عيسی اوْݩا شۉرقم ديیدي: ”ای، یۉنسېݩ اوْغلې شمعۉن، سن نأهيلي بختلې! بۉ سرې ساݩا آیدان انسان دأل-هم، آسمانداقې آتامدېر. ۱۸من ساݩا شۉنې آیدایېن: سن پِترُسسېݩ، و من کليسامې بۉ داشېݩ اۆستينده غۉرشاجاق. حتّیٰ اؤلۆميݩ گۆیجي-هم بۉ کليسانې یݩيپ بيلمز. ۱۹آسمانېݩ پادشالېغېنېݩ آچارلارېنې ساݩا برارين. یر یۆزينده اجازه بریوْن ذادېݩا آسماندا-هم اجازه بريلار. یر یۆزينده غاداغان ادیوْن ذادېݩ آسماندا-هم غاداغان اديلار“. ۲۰اوْننان سوْݩ شاگردلرينه اؤزينيݩ مسيحليگيني هيچ کيمه آیتمازلېغېنې تابشېردې.
۲۱شوْننان سوْݩ عيسی شاگردلرينه اؤزينيݩ اۉرشليمه گيتماليليگي، یاشۉلۉلارېݩ، کتته کاهنلارېݩ، تۉرات کتابېݩ استادلارېݩ اليننن کؤپ گؤرگۆلر گؤرماليليگي، اؤلديريلماليليگي و اۆچلانجي گۆن ديرالماليليگي حقېندا دۆشينديرمأنه باشلادې. ۲۲پِترُس اوْنې بير چته چېقارېپ: ”خۉدای ساقلاسېن، ارباب! سنيݩ باشېݩا هيچ پيلأ بۉرقم ايش دۆشمز!“ ديیيپ، اوْنېݩ آیدانلارېنا ضد چېقمانا باشلادې. ۲۳اما عيسی پِترُسا طرف اؤوريليپ: ”ای شیطان، مننن اۉزاق دۉر! سنيݩ فکريݩ انسانېݩ فکريدير، خۉدایېݩ فکري دأل“ ديیدي. ۲۴اوْننان سوْݩ عيسی شاگردلرينه: ”کيم منيݩ اېزېما دۆشمک ايسلایوْن بوْلسا، اؤزيني اۉنۉتسېن-هم، صليبيني آلېپ، اېزېما دۆشسين. ۲۵کيم جانېنې غوْرېماق ايسلاسه، اوْنې یيتيرار. اما کيم جانېنې منيݩ اۉرېمدا برسه، اوْنې غۉتارار. ۲۶انسان همه دنیانې غازانېپ-هم، اؤز جانېنې الدن برسه، اوْݩا نأمه فایداسې بار؟ انسان اؤز جانېنې هيچ قيمت بيلان پس آلېپ بيلمز. ۲۷انسان اوْغلې آتاسېنېݩ شهرتينده اؤز فرشتالري بيلان گلجک. سوْݩ، ’هر کيمه ادان ايشلرينه وره اجريني برار.‘ ۲۸سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن: بۉ یرده دۉرانلارېݩ کأبيري انسان اوْغلېنېݩ پادشاه بوْلېپ گلیوْنېنې گؤرمزدن اؤلمزلر“ ديیدي.
۱آلتې گۆننن سوْݩ عيسی یانېنا فقط پِترُسې، یعقۉبې و اوْنېݩ دوْغانې یۉحنانې آلېپ، بير بیيک داغېݩ اۆستينه چېقدې. ۲شوْل یرده اوْلارېݩ گؤزينيݩ آلېندا اوْنېݩ یۆزي باشغا رقم بوْلدې. اوْنېݩ یۆزي گۆن یانې یالدېرادې، اگينباشې آپ-آق بوْلېپ، اېشېق سچدي. ۳بيردن اوْلارا مۉسی بيلان الیاس گؤريندي. اوْلار عيسی بيلان گپلاشيپ دۉرتېلار. ۴پِترُس عيسا: ”آقام! بيزه بۉ یرده بوْلماق یاغشې. ايسلاسأݩ، بۉ یرده اۆچ خیمه ديکایين: بيري – ساݩا، بيري – مۉسا، بيري – الیاسا“ ديیدي. ۵اوْل گپلأپ دۉرقا، بير یاختېلېق بۉلۉت اوْلارېݩ اۆستيني بۆرادي. بۉلۉتدان: ”بۉ منيݩ یاغشې گؤریوْن اوْغلېمدېر، من اوْننان کؤپ راضېدېرېن. اوْݩا غۉلاق آسېݩ“ ديیان بير سس گلدي. ۶شاگردلر مۉنې اشيدانلرينده، کؤپ قوْرقېپ، یۆزين یېقېلدېلار. ۷اما عيسی گليپ، اوْلارا اليني دگريپ: ”تۉرېݩ، قوْرقماݩ“ ديیدي. ۸اوْلار کلاسيني غالدېرېپ گؤزلأنلرينده، عيسادان باشغا هيچ کيمي گؤرماديلر.
۹داغدان اينيپ گلیوْرقالار، عيسی اوْلارا: ”انسان اوْغلې اؤلۆمنن ديرالیوْنچا، گؤران ذاتلارېݩېزې هيچ کيمه آیتماݩ“ ديیيپ تابشېردې. ۱۰شاگردلري اوْننان: ”اوْندا نأمه اۆچين تۉرات کتابېݩ استادلارې اوّل الیاس گلماليدير ديییوْرلار؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۱۱عيسی اوْلارا: ”دوْغرۉدان-هم، اوّل الیاس گليپ، همه ذادې دۆزاتمالي. ۱۲من سيزه شۉنې آیدیوْرېن: الیاس بير وقت گلدي، اما اوْنې تانېمان، اوْݩا حالایوْن ظلملارېنې اتديلر. انسان اوْغلې-هم عین شوْنېݩ یانې، اوْلارېݩ اليننن جبر گؤرار“ ديیيپ جواب بردي. ۱۳شوْندا شاگردلر اوْنېݩ اؤزلرينه سۉوا چۆمديريجي یحیادان گۆررۆݩ بریوْنلېغېنا دۆشينديلر.
۱۴اوْلار جمعیتيݩ یانېنا یتيپ باریوْرقالار، بير آدم عيسانېݩ یانېنا گليپ، اوْنېݩ اؤݩينده دېزا چؤکدي. ۱۵اوْل: ”آقام، اوْغلېما رحم ات! اوْنېݩ غاراغۉش قاقېن کسلي بار، عذاب چکیوْر. اوْنېݩ کسلي تۉتان پيلأ اوْل اوْدا، سۉوا یېقېلیوْر. ۱۶من اوْنې سنيݩ شاگردلريݩ یانېنا گتيرديم، اما اوْلار شفا بريپ بيلماديلر“ ديیدي.
۱۷ عيسی: ”ای، ايمانسېز، یوْلدان چېقان نسل! من حاچانا چنلي سيزيݩ بيلان بيله بوْلېپ، سيزه چېدایېن؟ اوْغلانې شۉ یره، منيݩ یانېما گتيريݩ“ ديیدي. ۱۸عيسی جنا امر بريپ اوْتې غاتې ملامت ادان بادېنا، جن اوْغلاننان چېقېپ گيتدي. اوْغلان شوْبادا شفا تاپدې.
۱۹اوْننان سوْݩ شاگردلر عيسانېݩ یانېنا گليپ، یکه پيلأ اوْننان: ”نأمه اۆچين بيزلر اوْل ارواح-جنې چېقارېپ بيلماديک؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۲۰عيسی هم اوْلارا: ”ايمانېݩېزېݩ کمليگي اۆچين شۉرقم بوْلدې. سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن: بير اَوری دأناسي یانې ايمانېݩېز بوْلېپ، شۉ داغا: ’بۉ یردن اوْل یره گؤچ‘ ديیسأݩيز، اوْل گؤچار. سيزيݩ اديپ بيلماجک ذادېݩېز بوْلماز“ ديیدي.
۲۲بير گۆن جليله ولایتېندا اۆیشانلرينده، عيسی اوْلارا: ”انسان اوْغلې انسانلارېݩ الينه تابشېرېلار. ۲۳اوْنې اؤلديرارلر، اما اوْل اۆچۆلانجي گۆن ديرالار“ ديیدي. شاگردلر مۉݩا کؤپ غېناندېلار.
۲۴ عيسی بيلان شاگردلر کَفَرناحۉم شهره گلانلريننن سوْݩ، عبادت‌خانانېݩ مالیاتېنې توْپلایوْنلار پِترُسېݩ یانېنا گليپ: ”سيزيݩ استادېݩېز عبادت‌خانانېݩ مالیاتېنې برمیوْرمې؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۲۵پِترُس: ”البته بریوْر“ ديیدي. پِترُس اۆیه گلانده، گپلامزدن اؤݩ عيسی اوْننان: ”شمعۉن، سن نأمه ديییوْرسېݩ؟ یر یۆزيندأکي پادشالار گمرکدير مالیاتې کيمنن آلیوْرلار؟ اؤز اوْغۉللارېننانمې یا بی‌گانالاردان؟“ ديیيپ سوْرادې. ۲۶پِترُس اوْݩا: ”بی‌گانالاردان“ ديیانده، عيسی اوْݩا: ”اوْندا فرزندلر مالیات برمأنه مجبۉر دألدير. ۲۷اما اوْلار ايمانېننان دأنمز یانې، دریا گيت-هم، غارماق تاشلا. غارماغا دۆشان بيرينجي بالېغې آلېپ، آغزېنې آچ. بير دمير پۉل تاپارسېݩ. اوْنې آل-هم، منيݩ و سنيݩ مالیامېز بوْلسېن.“ ديیدي.
۱شوْل وقت شاگردلر عيسانېݩ یانېنا گليپ: ”آسمانېݩ پادشالېغېندا ايݩ کتته کيم؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۲عيسی-هم بير چاغانې چاغېرېپ، اوْنې اوْلارېݩ اوْرتاسېندا دۉزۉردې-هم، ۳شۉرقم ديیدي: ”سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن: اگر سيز یاݩلېش یوْلېݩېزدان دؤنيپ، چاغالار یانې بوْلماساݩېز، آسمانېݩ پادشالېغېنا هيچ گيريپ بيلمارسيݩيز. ۴کيم شۉ چاغا یانې کيژژيک گؤوۆنلي بوْلسا، آسمانېݩ پادشالېغېندا ايݩ کتته شوْلدېر. ۵کيم شوْنېݩ یانې بير چاغانې منيݩ آدېمنان قبۉل اتسه، مني قبۉل ادانليگيدير.
۶ماݩا اېنانیوْن بۉ کيژژيک گؤوۆنليلردن بيرينيݩ گناه اتماسينه سبب بوْلسا، اوْنېݩ اۆچين کتته دگيرمان داشې بوْیۉننان آسېلېپ، دریانېݩ دۆیبينه تاشلانماسې حاص یاغشې بوْلار. ۷انسانلارې گناه دۉچار ادیوْن ذاتلار اۆچين بۉ دنیانېݩ حالېنا وای! بۉرقم ذاتلار گلماليدير، اما بۉلارېݩ گلماسينه سبب یوْلیوْن انسانېݩ دات گۆنينه! ۸اليݩ یا آیاغېݩ سنيݩ گناه اتمگيݩه سبب بوْلسا، اوْنې کسيپ تاشلا. سنيݩ ايکي اللي، ايکي آیاقلې بوْلېپ، هميشه اؤچماسيز اوْدا تاشلانانېݩنان، بير اللي، بير آیاقلې بوْلېپ، هميشه یاشایېشا گيرمک یاغشېدېر. ۹گؤزيݩ سنيݩ گناه اتمگيݩه سبب بوْلسا، اوْنې اوْیېپ تاشلا. ساݩا یکه گؤزلي بوْلېپ هميشه یاشایېشا گيرمک، ايکي گؤزلي بوْلېپ دۉزخ اوْدېنا تاشلانانېݩنان یاغشېدېر.
۱۰دقتلې بوْلېݩ بۉ کيژژيک گؤوۆنليلردن بيريني حساب اتمزليکدن اۉزاق دۉرېݩ! من سيزه شۉنې آیدیوْرېن: آسماندا اوْلارېݩ فرشتالري آسمانداقې آتامېݩ یۆزيني هميشه گؤریوْرلار.
۱۲سيز نأهيلي فکر ادیوْرسېݩېز؟ بير انسانېݩ یۆز غوْینې بوْلېپ، اوْلارېݩ بيري آزاشسا، اوْل توْغسان توْقۉزېنې داغلاردا غوْیېپ، آزاشانې گؤزلامأنه چېقمازمې؟ ۱۳اوْنې تاپاننان سوْݩ، سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، اوْل مۉنېݩ اۆچين آزاشمادېق توْغسان توْقۉزېنا بگاناننن هم حاص کؤپ بگانار. ۱۴شوْنېݩ اۆچين، بۉ کيژژيک گؤوۆنليلردن بيرينيݩ هلاک بوْلماسېنا آسمانداقې آتاݩېزېݩ ايسلاگي دألدير.
۱۵اگر دوْغانېݩ گناه اتسه، بار-هم، ايکيݩيز بيله گپلاشيپ، عیبېنې اوْݩا آیت. سنيݩ سؤزيݩه غۉلاق آسسا، بۉ دوْغانېݩې پس اله گتيريپ بيلديگيݩ. ۱۶اما غۉلاق آسماسا، بير یا ايکي انسانې یانېݩا آلېپ بار، آیدېلان ”هر بير سؤز ايکي یا-هم اۆچ شاهدېݩ شهادتې بيلان ثابت اديلسين.“ ۱۷اوْلارا-هم غۉلاق آسماق ايسلاماسه، اوْندا کليسا آیت. اوْݩا-هم غۉلاق آسماق ايسلاماسه، یاغشېسې، اوْل سنيݩ اۆچين بير بت‌پرست یا-هم مالیاتچې یانې بوْلسېن. ۱۸سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن: یر یۆزينده اجازه بریوْن ذادېݩېزا آسماندا-هم اجازه بريلار. یر یۆزينده غاداغان ادیوْن ذادېݩېز آسماندا-هم غاداغان اديلار.
۱۹ینه سيزه شۉنې آیدیوْرېن: اگر آراݩېزدان ايکي انسان هر ذادې ديلامک اۆچين بير اېلالاشېغا گلسه، آسمانداقې آتام ديلاگلري برار. ۲۰منيݩ آدېم بيلان ايکي یا-هم اۆچ انسان اۆیشسه، من هم اوْلارېݩ آراسېندا بوْلارېن“.
۲۱سوْݩ پِترُس عيسانېݩ یانېنا گليپ، اوْننان: ”آقام، دوْغانېم ماݩا ضد گناه اتسه، اوْنې نأچه ساپار باغېشلایېن؟ یتدي ساپارمې؟“ ديیيپ سوْرادې. ۲۲عيسی اوْݩا: ”من ساݩا یتدي ساپار دأل، یتميش یتدي ساپار ديییوْرېن“ ديیيپ جواب بردي. ۲۳”شوْنېݩ اۆچين هم آسمانېݩ پادشالېغې اؤز خدمتکأرلري بيلان حسابلاشماق ايسلأن بير پادشاه مݩزایوْر. ۲۴پادشاه حسابلاشمانا باشلاندا، اوْنېݩ یانېنا بير خدمتکأري گتيریوْرلار. اوْنېݩ اوْن مۆݩ آلتېننان پۉل برگيسي بارتې. ۲۵اوْل برگيسيني بريپ بيلمأننن سوْݩ، خوْجایېنې اوْݩا اؤزيني، عیالېنې، چاغالارېنې و همه ماللارېنې ساتېپ، برگيسيني برمگي بۉیۉریوْر. ۲۶خدمتکأر یره یۆزين دۆشيپ، خوْجایېنېنا: ’صبر ات! بارېنې برایين‘ ديیيپ یالباریوْر. ۲۷خوْجایېنېݩ اوْݩا رحمي گلیوْر. اوْنېݩ برگيسيني گچيپ، اوْنې بوْشادېپ غوْیبریوْر. ۲۸یاݩقې خدمتکأر چېقېپ گيدیوْر. اوْل اؤزينه برگيدار بوْلان بير یوْلداشېنا ساتاشیوْر. اوْنې تۉتېپ: ’برگيمي بر‘ ديیيپ، اوْنېݩ بوْینېننان الي بيلان تۉتیوْر. ۲۹یوْلداشې اوْنېݩ آیاغېنا یېقېلېپ: ’صبر ات، برگيمي برارين‘ ديیيپ، اوْݩا یالباریوْر. ۳۰اما اوْل قبۉل اتمیوْر، ترسينه، برگيسيني بریوْنچا، اوْنې بنديخانا سالدېرېپتې. ۳۱یاݩقې آدمېݩ یوْلداشلارې بۉ واقعنې گؤريپ، غاتې غېنانیوْرلار. اوْلار گيديپ، بوْلان همه ذادې اوْنېݩ خوْجایېنېنا خبر بریوْرلار. ۳۲خوْجایېنې اوْنې چاغېرېپ: ’ای، یامان خدمتکأر! ماݩا یالبارانېݩ اۆچين، من سنيݩ برگيݩيݩ بارېنې گچديم. ۳۳منيݩ ساݩا رحم اديشيم یانې، سن هم یوْلداشېݩا رحم اتمالي دألميتيݩ؟‘ ديییوْر. ۳۴خوْجایېنېݩ قهرې گليپ، برگيسيني بریوْنچا، اوْنې بنديخانا سالېپ، جزا چکماسيني بۉیۉریوْر. ۳۵اگر هر بيريݩيز اؤز دوْغانېنې یۆراکدن باغېشلاماسا، آسمانداقې آتام-هم سيزه شۉرقم ادار“.
۱ عيسی بۉ سؤزلري تۆکاداننن سوْݩ، جليله ولایتېننان چېقېپ، اُردن دریاسېنېݩ آݩېرسېنداقې یهۉدیه ولایتېنا گيتدي. ۲اۉلې جمعیت اوْنېݩ اېزېنا دۆشدي. عيسی هم شوْل یرده اوْلارېݩ کسللريني شفا بردي. ۳عيسانېݩ یانېنا گلان کأبير فريسيلر اوْنې سېناپ گؤرمک اۆچين: ”بير آدمېݩ هر هيلي سبب بيلان، اؤز عیالېننان آیرېلېشماسېنا شریعته دوْغرې گلیوْرمې؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۴عيسی هم: ”سيز نأمه یارادانېݩ اؤزي ’اوّل-باشدا انسانلارې ارکاک و عیال اديپ یاراتدې‘ ديیان سؤزلري اوْقيمادېݩېزمې؟ ۵’شوْل سببدن هم ارکاک آتا-اناسيني تاشلاپ، عیالې بيلان بيرلاشیوْر و اوْلارېݩ ايکيسي بير تن بوْلیوْر‘. ۶شوْنېݩ اۆچين، اوْلار ايندي ايکي دأل، بير تندير. شوْنېݩ اۆچين هم خۉدایېݩ بيرلاشديرانيني انسان آیرماسېن“ ديیدي.
۷ فريسيلر عيسادان: ”اوْندا نأمه اۆچين مۉسی طلاق خطېنې یازېپ، آیرېلېشمانا اختیار بريپدير؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۸عيسی اوْلارا: ”مۉسی سيزيݩ غاتې یۆراکليگيݩيز اۆچين عیالېݩېزې آیرمانا اختیار بردي، اما اوّل-باشدا بۉرقم دألتي. ۹من سيزه شۉنې ديییوْرېن: کيم عیالېنې زنادان باشغا سبب بيلان آیرېپ، باشغا عیالا اۆیلانسه، زنا ادیوْندېر“ ديیيپ جواب بردي.
۱۰شاگردلر اوْݩا: ”اگر أر-عیالېݩ آراسېنداقې یاغدای شۉرقم بوْلسا، اوْندا اۆیلانمزليک یاغشېراقدېر“ ديیشديلر. ۱۱اما عيسی اوْلارا: ”همه انسانلار بۉ سؤزي قبۉل اديپ بيلمزلر، فقط اؤزلرينه بريلانلر قبۉل اديپ بيلارلر. ۱۲کأبير انسانلار دوْغدابيتدي اختادېرلار، کأبيرلري بوْلسا انسانلار طرفېننان اخته اديلاندير. باشغا بيرلري بوْلسا آسمانېݩ پادشالېغېنېݩ خاطرېنا هيچ کيم بيلان بيرلاشمیوْر. مۉنې قبۉل اديپ بيلان قبۉل اتسين“ ديیدي.
۱۳سوْݩ کلالرينه اليني غوْیېپ، دعا-ديلاگ اتسين ديیيپ، انسانلار چاغالارې عيسانېݩ یانېنا گتيرديلر، اما شاگردلر چاغالارې گتيرانلري ملامت اتديلر. ۱۴عيسی بوْلسا: ”چاغالارې منيݩ یانېما غوْیبريݩ، اوْلارې ساقلاماݩ، سببي آسمانېݩ پادشالېغې شۉلار یانېلارېݩقېدېر“ ديیدي. ۱۵عيسی اوْلارېݩ کلاسينه اليني غوْیېپ، پاتا براننن سوْݩ، اوْل یردن گيتدي.
۱۶شوْل محلدا بير آدم عيسانېݩ یانېنا گليپ: ”ای، استاد، هميشاليک یاشایېشا ايیه بوْلار یانې، من نأمه یاغشې ايش اتمالي؟“ ديیيپ سوْرادې. ۱۷عيسی: ”نأمه اۆچين مننن یاغشېلېق حقېندا سوْرارسېݩ؟ یکه-تأک خۉدایدان باشغا هيچ کيم یاغشې دألدير. هميشاليک یاشایېشا غوْوۉشماق ايسلایوْن بوْلساݩ، خۉدایېݩ بۉیرېقلارېنې برجای ات“ ديیدي. ۱۸اوْل عيسادان: ”هایسې تابشېرېقلارېنې؟“ ديیيپ سوْرادې. عيسی: ”’انسان اؤلديرمه، زنا اتمه، اوْغرۉلېق اتمه، یالان شاهدلېق برمه، ۱۹آتا-انأݩه حرمت غوْی،‘ ’همسایاݩې اؤزيݩ یانې یاغشې گؤر‘“ ديیيپ جواب بردي. ۲۰یاش یيگيت عيسادان: ”من بۉلارېݩ هماسيني برجای اتديم. من ینه نأمه اتمالي؟“ ديیيپ سوْرادې. ۲۱عيسی اوْݩا: ”عیبسېز بوْلایېن ديیسأݩ، گيت-هم، نأمأݩ بار بوْلسا ساتېپ، غريبلارا پایلا. شوْندا آسماندا خزيناݩ بوْلار. سوْݩ گل-هم، منيݩ اېزېما دۆش“ ديیدي. ۲۲یاش یيگيت بۉ سؤزي اشيديپ، جگرخۉن بوْلېپ گيتدي، سببي اوْنېݩ مال-ملکي کؤپتي.
۲۳ عيسی شاگردلرينه: ”سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، بای انسانېݩ آسمانېݩ پادشالېغېنا گيرمگي غېندېر. ۲۴من سيزه ینه-هم شۉنې آیدیوْرېن، بير دۆیأنيݩ ايݩݩأنيݩ گؤزيننن گچمگي بای انسانېݩ خۉدایېݩ پادشالېغېنا گيرمگيننن آݩساتدېر“ ديیدي. ۲۵مۉنې اشيدانلرينده، شاگردلري کؤپ حیران غالېپ: ”اوْندا کيم خلاص بوْلېپ بيلار؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۲۶عيسی اوْلارا گؤزلأپ: ”انسانلار اۆچين بۉ ممکن دأل، اما خۉدای اۆچين همه ذات ممکندير“ ديیدي.
۲۷اوْننان سوْݩ پِترُس اوْݩا: ”مانا، بيز همه ذادېمېزې تاشلاپ، سنيݩ اېزېݩا دۆشديک! مۉنېݩ اۆچين بيز نأمه آلارېس؟“ ديیدي. ۲۸عيسی اوْلارا: ”سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، همه ذادېݩ تأزالانان وقتې انسان اوْغلې اؤز شهرتلي تختېندا اوْتۉراندا، منيݩ اېزېما دۆشان سيز هم اوْنکي تختدا اوْتۉرېپ، اسرائیلېݩ اوْنکي تيراسينه قاضيلېق ادارسيݩيز. ۲۹منيݩ خاطرېم اۆچين اۆیلريني، دوْغانلارېنې، اۉیالارېنې، انه-آتاسېنې، چاغالارېنې، یرلريني تاشلان هر کيم اېزېنا یۆز برابر اجريني غایتارېپ آلار. اوْلار هميشاليک یاشایېشېݩ ميراثېنې آلارلار. ۳۰اما بيرينجيلريݩ کؤپۆسي سوْݩقېلار، سوْݩقېلارېݩ کؤپۆسي هم بيرينجيلر بوْلار“ ديیدي.
۱ آسمانېݩ پادشالېغې اۆزۆم باغېندا ايشلأر یانې، ارتير اير بيلان گۆنليکچي تۉتمانا گيدان یر ايیاسينه مݩزایوْندېر. ۲اوْل گۆنليکچيلر بيلان بير گۆنليک ايش حقېنې بير کۆمۆش تݩݩأ راضېلاشېپ، اوْلارې اؤز اۆزۆم باغېنا یوْللایوْر. ۳ارتير ساعت توْقۉزلاردا داشارې چېقان وقتې، اوْل بازاردا بی‌کار بيرنأچه انسانلارې گؤریوْر. ۴اوْلارا-هم: ”سيز هم اۆزۆم باغا گيديپ ايشلأݩ. حقېݩېزې برارين“ ديییوْر. اوْلار هم گيدیوْرلار. ۵گۆنوْرتان و گۆنوْرتاننان سوْݩ ساعت اۆچلرده ینه داشارې چېقېپ، ینه شۉرقم ادیوْر. ۶ايکينديننن سوْݩ آیلانمانا چېقان وقتې، باشغا بی‌کار انسانلارې گؤريپ، اوْلاردان: ”نأمه اۆچين گۆن اۉزېن بۉ یرده بی‌کار دۉرسېݩېز؟“ ديیيپ سوْرایوْر. ۷اوْلار هم: ”بيزلره هيچ کيم ايش برمیوْر“ ديیيپ جواب بریوْرلار. اوْلارا: ”سيز-هم اۆزۆم باغا گيديݩ“ ديییوْر. ۸شامنان سوْݩ، اۆزۆم باغېݩ ايیاسي اؤز مديرينه: ”گۆنليکچيلري چاغېرېپ، ايݩ سوْݩقېلاردان باشلاپ، بيرينجيلره چنلي حقلارېنې بر“ ديییوْر. ۹شوْنېݩ اۆچين، ايکينديننن سوْݩ گلانلريݩ هر بيري بير کۆمۆش تݩݩه آلیوْر. ۱۰بيرينجي گلانلر کؤپ آلارېس ديیيپ تاما ادیوْرلار، اما اوْلارېݩ-هم هر بيري بير کۆمۆش تݩݩه آلیوْر. ۱۱اوْلار پۉلېنې آلاننان سوْݩ، یر ايیاسينه شکایت اديپ: ۱۲”بۉ ايݩ سوْݩقې گلانلر فقط بير ساعت ايشلاديلر. بيز بوْلسا، اۉزېن گۆن اېسسې گۆنده آغېر زحمت چکديک. مۉݩا غارامازدان سن بيزيݩ پۉلېمېزې اوْلارېݩقې بيلان برابر برديݩ“ ديییوْرلار. ۱۳یر ايیاسي اوْلارېݩ بيرينه شۉرقم جواب بریوْر: ”ای، دوْست! من ساݩا عدالتسېزلېق ادام یوْق. سن منيݩ بيلان بير کۆمۆش تݩݩأ راضېلاشمادېݩمې؟ ۱۴اؤز حقېݩې آل-هم، گيديبر. من بۉ ايݩ سوْݩقا-هم ساݩا-هم برانيمي برمک ايسلایوْرېن. ۱۵اؤز پۉلېما اختیارېم یوْقمې خرج اتمأنه؟ یا-هم سن منيݩ سخيلېغېما باخېللېق ادیوْرسېݩمې؟“ ۱۶شوْنېݩ اۆچين، ايݩ سوْݩقېلار بيرينجيلر، بيرينجيلر هم ايݩ سوْݩقېلار بوْلار.
۱۷ عيسی اۉرشليمه باریوْرقا، یوْلدا اوْنکي رسۉلېنې بير چته چېقارېپ، اوْلارا: ۱۸”مانا، اۉرشليمه باریوْرېس. انسان اوْغلې کتته کاهنلارېݩ، تۉرات کتابېݩ استادلارېݩ الينه تابشېرېلار، اوْلار هم اوْنې اؤلۆمه حکم ادارلر. ۱۹اوْنې ريشخند اتسينلر، غامچېلاسېنلار و صليبه چۆیلاسينلر ديیيپ، بی‌گانه ملتلره تابشېرارلار، اما اوْل اۆچۆلانجي گۆن ديرالار“ ديیدي.
۲۰سوْݩ زبادایيݩ اوْغۉللارېنېݩ اناسي اؤز اوْغۉللارې بيلان عيسانېݩ یانېنا گلدي. اوْل عيسادان بير ذاتلار ديلامک اۆچين دېزېنا چؤکيپ، تعظيم اتدي. ۲۱عيسی عیالدان: ”نأمه ايسلایوْرسېݩ؟“ ديیيپ سوْرادې. عیال عيسی غاراپ: ”اؤز پادشالېغېݩدا منيݩ بير اوْغلېمېݩ سنيݩ ساغېݩدا، بۆیلاکيسينيݩ بوْلسا چپيݩده اوْتۉرمانېنې امر ات“ ديیدي. ۲۲اما عيسی: ”سيز نأمه ديییوْنلېغېݩېزې بيلمیوْرسېݩېز. سيز منيݩ ايچجک حسرت کأسأمنن ايچيپ بيلیوْرسېݩېزمې؟“ ديیدي. اوْلار عيسی: ”هاوا، ايچيپ بيلاريس!“ ديیيپ جواب برديلر. ۲۳عيسی اوْلارا: ”سيز منيݩ ايچجک کأسأمنن ايچارسيݩيز، اما سيزه ساغېمدا یا چپيمده اوْتۉرمانا اجازه برمک منيݩ اليمده دأل. بۉ جایلارې آتام کيملر اۆچين تیارلان بوْلسا، شوْلار اۆچيندير“ ديیدي. ۲۴بۆیلاکي اوْن رسۉل مۉنې اشيديپ، یاݩقې ايکي دوْغانا قهرې گلديلر. ۲۵عيسی اوْلارې یانېنا چاغېرېپ: ”اؤزيݩيز بيلیوْرسېݩېز، بی‌گانه ملتلريݩ کتتالري آغالېق ادیوْرلار، وظيفاسي کتته بوْلانلار-هم اوْلارا حکمدارلېق ادیوْرلار. ۲۶سيزيݩ آراݩېزدا بۉرقم بوْلماسېن. آراݩېزدا کيم کتته بوْلماق ايسلایوْن بوْلسا، بۆیلاکيلريݩ خدمتکأري بوْلسېن. ۲۷کيم بيرينجي بوْلماق ايسلایوْن بوْلسا، همأݩيزيݩ غۉلې بوْلسېن. ۲۸انسان اوْغلې هم اؤزينه خدمت اديلمک اۆچين دأل-هم، ترسينه، باشغالارا خدمت اتمک اۆچين، کؤپلريݩ اۉرېندا جانېنې قربان اديپ، اوْلارې گناسېننان آزاد اتمک اۆچين گلدي“ ديیدي.
۲۹ عيسی بيلان شاگردلري اَریحا شهريننن چېقانلارېندا، اۉلې جمعیت عيسانېݩ اېزېنا دۆشيپ گيتدي. ۳۰یوْلېݩ غېراسېندا اوْتۉران ايکي سانې کؤر آدم عيسانېݩ اؤتيپ باریوْنېنې اشيديپ: ”آقام، ای، داۉد اوْغلې، بيزه رحم ات!“ ديیيپ غېغېردې. ۳۱سسلريني چېقارماز یانې، کؤپ انسانلار اوْلارا ”ايمسيم بوْل“ ديیديلر، اما اوْلار اؤݩکيدن هم بلند سس بيلان: ”آقام، ای، داۉد اوْغلې، بيزه رحم ات!“ ديیيپ غېغېردېلار. ۳۲عيسی دۉردې-هم، اوْلارې چاغېرېپ: ”سيزيݩ اۆچين نأمه اتمگيمي ايسلایوْرسېݩېز؟“ ديیيپ سوْرادې. ۳۳اوْلار اوْݩا: ”آقام، گؤزيميز آچېلسېن“ ديیديلر. ۳۴عيسانېݩ اوْلارا حیفې گليپ، گؤزلرينه اليني دگيردي، شوْبادا اوْلارېݩ گؤزلري آچېلېپ، گؤرمأنه باشلادې. اوْلار هم عيسانېݩ اېزېنا دۆشيپ گيديبرديلر.
۱ عيسی بيلان شاگردلري اۉرشليم شهره غوْلایلاپ، زیتۉن داغېنېݩ آشاغېنداقې بِیت‌فاجا اوْبا گلانلرينده، عيسی ايکي شاگرديني اؤݩنن یوْللاپ، اوْلارا: ۲”اؤݩيݩيزدأکي اوْبا بارېݩ. اوْبا گيران یريݩيزده داݩېغلې دۉران بير اشاگي و یانېنداقې کرأني تاپارسېݩېز، اوْلارې چؤزيݩ-هم، منيݩ یانېما گتيريݩ. ۳اگر بيري سيزه بير ذات ديیسه: ’اشاک بيلان کره اربابا گراکدير، اوْلارې درراو سيزلره اېزېنا پس ايبرار‘ ديیيپ آیدېݩ“ ديیدي.
۴بۉلار پیغمبر آرقالې آیدېلان شۉ سؤزيݩ برجای بوْلماغې اۆچينتي:
۵ ”ای، صَهیۉن غېزې!
پادشاݩ، مانا، ساݩا طرف گلیوْر.
اوْل بير اشاگه،
اشاگيݩ-هم کراسينه منيپ،
کيژژيک گؤوۆنليليک بيلان ساݩا طرف گلیوْر“.
۶شاگردلر گيديپ، عيسانېݩ تابشېرېشې یانې اتديلر. ۷اشاک بيلان کراسيتي گتيرديلر-هم، دوْنلارېنې اوْلارېݩ اۆستينه بۆراديلر. عيسی-هم کرأ مندي. ۸کتته بير جمعیت دوْنېنې یوْلېݩ اۆستينه یازیوْرتې، کأبيرلري-هم درختلاردان شاخالار کسيپ، یوْلا دۆشایوْرتې. ۹اوْنېݩ اؤݩيننن هم اېزېننان گلیوْن جمعیت: ”داۉد اوْغلېنا آلقېش بوْلسېن! اربابېݩ آدېننان گلیوْنا آلقېش بوْلسېن، آسمانلاردا آلقېش!“ ديیيپ غېغېرېشیوْرتېلار. ۱۰عيسی اۉرشليم شهره گيرانده، همه مردم: ”بۉ کيم؟“ ديیيپ، سارسېلدېلار. ۱۱جمعیت هم اوْلارا: ”بۉ جليلأنيݩ ناصره اوْباسېننان بوْلان عيسی پیغمبر“ ديییوْرتې.
۱۲ عيسی عبادت‌خانانېݩ خوْولۉسېنا گيريپ، اوْل یردأکي ساتېجېلارې، آلېجېلارې قوْودې. اوْل صرافلارېݩ تأکجالريني، کبۉتر ساتیوْنلارېݩ جایلارېنې پوْزدې. ۱۳عيسی اوْلارا: ”’منيݩ اۆیيم دعا اديلیوْن اۆیي ديیيليپ آیدېلاندېر‘ ديیيپ یازېلاندېر، سيز بوْلسا مۉنې اوْغرۉلارېݩ کؤواگينه اؤوۆرديݩيز“ ديیدي. ۱۴عبادت‌خانادا کؤرلر، آغساقلار عيسانېݩ یانېنا گلديلر. عيسی اوْلارا شفا بردي. ۱۵کتته کاهنلار بيلان تۉرات کتابېݩ استادلارې اوْنېݩ گؤرکازان قدرتلارېنې و عبادت‌خانادا: ”داۉد اوْغلېنا آلقېش!“ ديیيپ غېغېریوْن چاغالارې گؤرانلرينده قهرلارې گلدي. ۱۶اوْلار عيسادان: ”بۉلارېݩ نأمه ديییوْنېنې اشيدیوْرسېݩمې؟“ ديیيپ سوْرادېلار. عيسی اوْلارا: ”هاوا، بوْلماسا سيز: ’سن چاغالارېݩ، بأباکلريݩ آغزېننان آلقېش چېقاریوْرسېݩ‘ ديیان سؤزلري هيچ اوْقيمادېݩېزمې؟“ ديیدي.
۱۷ عيسی اوْلارې شوْل یرده غالدېرېپ، شهردن چېقېپ گيتدي. اوْل بِیت‌عَنیا اوْباسېنا اوْباسېنا گليپ، گيجأني شوْل یرده اؤتۆردي.
۱۸ عيسی ارتير اير بيلان شهره پس گلیوْرقا آجېقدې. ۱۹یوْلېݩ غېراسېندا بير انجير درختېنې گؤريپ، اوْنېݩ یانېنا گلدي. اما اوْندا یاپراقدان باشغا هيچ ذات تاپمادې. عيسی درختا: ”سننن هيچ وقت میوه تۉتماسېن!“ ديیدي. انجير درختې شوْبادا غۉرېدې. ۲۰شاگردلر مۉنې گؤريپ: ”انجير درختې نأديپ درراو غۉرېدې؟“ ديیشيپ حیران غالدېلار. ۲۱عيسی اوْلارا: ”سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، ايمانېݩېز بوْلېپ، شک اتماسأݩيز، سيز فقط بۉ انجير درختېنا اديلان یانې ايش، ترسينه، شۉ داغا: ’گؤتاريل-هم، دریا تاشلان‘ ديیسأݩيز-هم، اوْل بوْلار. ۲۲ايمانېݩېز بار بوْلسا، دعا-ديلاگ ادانيݩيزده، نأمه ديلاسأݩيز، آلارسېݩېز“ ديیيپ جواب بردي.
۲۳ عيسی عبادت‌خانانېݩ خوْولۉسېنا گليپ، ساپاق بريپ اوْتېرقا، کتته کاهنلار، مردميݩ یاشۉلۉلارې اوْنېݩ یانېنا گليپ: ”سن بۉ ذاتلارې هایسې اختیار بيلان ادیوْرسېݩ؟ ساݩا بۉ اختیارې کيم بردي؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۲۴عيسی اوْلارا: ”من هم سيزه بير سوال برجک. ماݩا جواب برسأݩيز، سيزه بۉ ذاتلارې هایسې اختیار بيلان ادیوْنېمې آیدایېن. ۲۵یحیی سۉوا چۆمديرمأنه اختیارې نيرادن آلدې؟ آسماننانمې یا-هم انساننان؟“ ديیيپ سوْرادې. اوْلار مۉنې اؤز آراسېندا مصلحتلاشمانا باشلادېلار: ”اگر آسماننان ديیساک، اوْل بيزه: ’اوْندا نأمه اۆچين اوْݩا اېنانمادېݩېز؟‘ ديیار. ۲۶انساننان ديیمأنه-هم مردمنن قوْرقیوْرېس، سببي همالر یحیانې پیغمبر ديییوْرلار“. ۲۷اوْلار عيسا: ”بيزلر بيلاميز یوْق“ ديیيپ جواب برديلر. عيسی-هم اوْلارا: ”من-هم سيزه بۉ ذاتلارې هایسې اختیار بيلان ادیوْنېمې آیتجاق دأل“ ديیدي.
۲۸”سيز مۉݩا نأمه ديیارسيݩيز؟ بير آدمېݩ ايکي اوْغلې بار اکان. اوْل بيرينجي اوْغلېنېݩ یانېنا بارېپ: ’اوْغلېم، بۉ گۆن گيت-هم، اۆزۆم باغدا ايشلا‘ ديییوْر. ۲۹اما اوْل: ’گيتجک دأل!‘ ديیيپ جواب بریوْر. سوْݩ پشيمان بوْلېپ، اوْل یره ايشلامأنه گيدیوْر. ۳۰یاݩقې آدم ايکينجي اوْغلېنېݩ یانېنا بارېپ، اوْݩا-هم شوْل سؤزي آیدیوْر. اوْل بوْلسا: ’بوْلیوْر، خوْجایېن، بارارېن!‘ ديیيپ جواب بریوْر، اما گيتمیوْر. ۳۱بۉلارېݩ ايکيسيننن هایسېسې آتاسېنېݩ ايسلاگيني یرينه یتيردي؟“ اوْلار: ”بيرينجيسي“ ديیيپ جواب برديلر. عيسی اوْلارا: ”سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، مالیاتچېلار و جلب عیاللار خۉدایېݩ پادشالېغېنا سيزدن اوّل گيرارلر. ۳۲یحیی سيزه دوْغرې یوْل گؤرکازمأنه گلدي، سيز اوْݩا اېنانمادېݩېز. اما مالیاتچېلار و جلب عیاللار اوْݩا اېناندېلار. سيز مۉنې گؤرانيݩيزدن سوْݩ هم تۉبه اتماديݩيز، اوْݩا اېنانمادېݩېز“ ديیدي.
۳۳”ینه بير مثالا غۉلاق آسېݩ: بير یر ايیاسي بار اکان. اوْل اۆزۆم تأکلري اکيپ، داشېنا حیاط آیلایوْر. اۆزۆميݩ سۉوېنې سېقمانا چۉقۉر غازیوْر و پایرادارلېق اتمأنه بير جای غۉرشایوْر. اوْننان سوْݩ اۆزۆم باغېنې بير نأچه انسانلارا کرایه بريپ، اؤزي اۉزاق یوْلا گيدیوْر. ۳۴حاصل موسمي گلانده، اۆزۆميݩ میواسيننن آلېپ گلمک اۆچين، اوْل خدمتکأرلريني کرایه آلانلارېݩ یانېنا ايبریوْر. ۳۵کرایه آلانلار اوْنېݩ خدمتکأرلريني تۉتېپ، بيريني ینجیوْرلار، باشغا بيريني اؤلديریوْرلار، بۆیلاکيسيني-هم داشلایوْرلار. ۳۶اۆزۆم باغېݩ ايیاسي اؤݩکيدن هم کؤپ خدمتکأرلريني ايبریوْر. کرایه آلانلار اوْلارا-هم اؤݩکيلره ادانلريني ادیوْرلار. ۳۷آخېرسوْݩېندا اۆزۆم باغېݩ ايیاسي: ’اوْغلېمې احترام ادارلر‘ ديیيپ، اؤز اوْغلېنې ايبریوْر. ۳۸اما کرایه آلانلار بيري-بيرلرينه: ’ميراثدار شۉدېر! گليݩ، شۉنې اؤلديريپ، ميراثېنې اليننن آلالېݩ‘ ديیشیوْرلار. ۳۹اوْلار اوْنې تۉتېپ اۆزۆم باغېݩ داشېنا چېقارېپ اؤلديریوْرلار. ۴۰ايندي اۆزۆم باغېݩ ايیاسي گليپ، بۉ کرایه آلانلارا نأمه ادار؟“ ۴۱اوْلار عيسی: ”بۉ یاراماز انسانلارې اؤلۆمه سزاوار ادار. اۆزۆم باغېنې بوْلسا میواسيني وقتېندا اؤزينه برجک باشغا کرایه آلجاقلارا برار“ ديیديلر. ۴۲عيسی اوْلاردان: ”سيزلر مقدس یازغېلاردا شۉنې اوْقيمادېݩېزمې؟
’اۉستالارېݩ رد ادان داشې،
بنانېݩ ايݩ یوْقارسېنداقې داشې بوْلدې.
مۉنې ارباب اتدي،
بۉ فکريميزده تأسين بوْلدې‘“
ديیيپ سوْرادې.
۴۳”مۉنېݩ اۆچين سيزه شۉرقم ديییوْرېن: خۉدایېݩ پادشالېغې سيزدن آلېنېپ، حاصل برجک مردمه بريلار. ۴۴بۉ داشېݩ اۆستينه یېقېلان بؤلاک-بؤلاک بوْلار. اگر اوْل بيرينيݩ اۆستينه غاچسا، اوْنې ینجار“.
۴۵کتته کاهنلاردېر فريسيلر اوْنېݩ مثاللارېنې اشيدانلرينده، گۆررۆݩيݩ اؤزلري اۆچين آیدېلیوْنېنې دۆشينديلر. ۴۶اوْنې تۉتجاق بوْلدېلار، اما مردمنن قوْرقدېلار، سببي مردم عيسانې پیغمبر ديییوْرتېلار.
۱ عيسی اوْلارا ینه-هم مثاللار آرقالې گۆررۆݩ بردي: ۲”آسمانېݩ پادشالېغې اؤز اوْغلې اۆچين طوْی تۉتان پادشا مݩزایوْندېر. ۳اوْل طوْیا چاغېرېلانلارا خبر اتمک اۆچين خدمتکأرلريني ايبریوْر، اما چاغېرېلانلار گلمک ايسلامیوْرلار. ۴پادشاه ینه باشغا خدمتکأرلري ايبريپ، اوْلارا: ’چاغېرېلانلارا آیدېݩ، مانا، من طوْی ساچاغېنې تیارلاپ غوْیدېم. اؤکۆزلريم، سميز ماللارېم سوْیېلدې. همه ذات تیار، طوْیا گلسينلر‘ ديییوْر. ۵اما اوْلار غۉلاق آسمیوْرلار. بيري اؤز اکين میدانېنا گيدیوْر، ینه بيري اؤز سَوداسېنېݩ اېزېنا گيدیوْر. ۶باشغالارې بوْلسا اوْنېݩ خدمتکأرلريني تۉتېپ آزار بریوْرلار، اوْلارې اؤلديریوْرلار. ۷شوْنېݩ اۆچين، پادشانېݩ قهرې گلیوْر. اوْل عسکرلريني یوْللاپ، یاݩقې قاتللارې اؤلديريپ، شهرلريني اوْدا بریوْر.
۸اوْننان سوْݩ پادشاه خدمتکأرلرينه: ’طوْی ساچاغې تیار، اما چاغېرېلانلار مۉݩا مناسب دأل اکان. ۹کؤچالره چېقېݩ-هم، کيمي تاپساݩېز، طوْیا چاغېرېݩ‘ ديییوْر. ۱۰خدمتکأرلر یوْللارا چېقېپ، یامان ديیمأن، یاغشې ديیمأن، تاپانلارېنېݩ بارېنې اۆیشۆریوْرلار. طوْی‌خانه مهمانلاردان دوْلیوْر. ۱۱پادشاه مهمانلارې گؤرمأنه گيرانده، اوْنېݩ طوْی کؤیناگيني گیماديک بير انسانا گؤزي دۆشیوْر. ۱۲اوْݩا: ’ای، دوْست، سن طوْی کؤیناگيني گیمأن، بۉ یره نأديپ گيريپ بيلديݩ؟‘ ديیيپ سوْرایوْر. شوْندا اوْل انسانېݩ ديلي تۉتېلیوْر. ۱۳اوْننان سوْݩ پادشاه خدمتکأرلرينه: ’ال-آیاغېنې داݩېݩ-هم، اوْنې داشارې، غاراݩقېلېغا تاشلاݩ، اوْل یرده آغلاما هم ديش غېجاما بوْلار‘ ديییوْر. ۱۴چۆنکي چاغېرېلانلار کؤپ، اما سایلانانلار آزدېر“.
۱۵سوْݩ فريسيلر گيديپ، اوْنې گپده تۉتماق اۆچين مصلحت اتديلر. ۱۶اؤز شاگردلري بيلان هيرۉديسيݩ طرفدارلارېنېݩ بيرنأچاسيني اوْنېݩ یانېنا ايبرديلر. اوْلار عيسادان: ”استاد! بيز سنيݩ دوْغرۉلېغېݩې، خۉدایېݩ یوْلېنې حقيقت بيلان اؤورادیوْنلېغېݩې، هيچ کيمنن قوْرقمیوْنلېغېݩې بيلیوْرېس، سببي سن انسانلارېݩ درجاسينه باقمیوْرسېݩ. ۱۷حانې، بيزه آیت، سنيݩ فکريݩچأ، قَیصر پادشاه مالیات برمک دوْغرۉمې یا دوْغرې دأل؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۱۸عيسی اوْلارېݩ نيّتلرينيݩ یامانلېغېنې بيليپ: ”مني نأمه اۆچين سېنایوْرسېݩېز، ای، ايکي‌یۆزليلر؟ ۱۹ماݩا مالیات پۉلېنې گؤرکازيݩ“ ديیدي. اوْلار عيسا بير کۆمۆش تݩݩه گتيرديلر. ۲۰عيسی اوْلارا: ”شۉ عکس بيلان یازغې کيميݩکي؟“ ديیيپ سوْرادې. ۲۱اوْلار: ”قَیصر پادشاݩقې“ ديیيپ جواب برديلر. شوْندا عيسی اوْلارا: ”اوْندا قَیصر پادشاݩقې – قَیصر پادشاه، خۉدایېݩقېنې خۉدایا بريݩ“ ديیدي. ۲۲اوْلار مۉنې اشيدانلرينده، حیران غالدېلار. شؤديپ، اوْلار عيسانېݩ یانېننان گيتديلر.
۲۳اؤلۆمنن سوْݩ ديراليشيݩ یوْقلېغېنې آیدیوْن صَدۉقيلر عيسانېݩ یانېنا گليپ، اوْݩا شۉرقم سوال اتديلر: ۲۴”استاد! مۉسی بيزه بير آدم فرزندسيز اؤليپ گيتسه، دوْغانې اوْنېݩ دۉل عیالېنې آلېپ، اؤلان دوْغانېنېݩ نسليني دوام اتديرماليدير ديیيپ آیدېپدېر. ۲۵بيزيݩ آرامېزدا یتدي دوْغان بارتې. بيرينجيسي اۆیلاندي-هم اؤلدي. فرزندي بوْلماننان سوْݩ، دوْغانې عیالېنې آلدې. ۲۶ايکينجيسي، اۆچۆنجيسي، تا یتدينجيسينه چنلي هماسي شوْل عیال بيلان اؤلينيپ، فرزندسيز اؤلديلر. ۲۷اوْلارېݩ هماسيننن سوْݩ اوْل عیال هم اؤلدي. ۲۸ايندي ديراليش گۆني بۉ عیال اوْلارېݩ هایسېسېنېݩ عیالې بوْلار؟ اوْلارېݩ یتديسي هم اوْݩا اۆیلانيپتي“. ۲۹عيسی اوْلارا شۉرقم جواب بردي: ”سيز نه مقدس یازغېلارې، نه-هم خۉدایېݩ قدرتېنې بيلیوْرسېݩېز، مانا، شۉ سببدن یاݩلېشیوْرسېݩېز. ۳۰انسانلار اؤلۆمنن ديرالانده، نه ارکاک اۆیلانارلر، نه-هم عیاللار أره بارارلار، اوْلار آسمانلارداقې فرشتالر یانې بوْلارلار. ۳۱اؤلۆلريݩ ديراليشي اۆچين بوْلسا، سيز خۉدایېݩ اؤزيݩيزه: ۳۲’من ابراهیمېݩ، اسحاغېݩ، یعقۉبېݩ خۉدایېدېرېن‘ ديیانيني اوْقيمادېݩېزمې؟ اوْل اؤلۆلريݩ دأل-هم، ديريلريݩ خۉدایېدېر“. ۳۳جمعیت مۉنې اشيديپ، اوْنېݩ تعليماتېنا حیران غالدې.
۳۴ عيسانېݩ صَدۉقيلريݩ آغزېنا تنبه برانليگيني اشيدانلرينده، فريسيلر بير یره جمعلاشديلر. ۳۵اوْلاردان بير تۉرات کتابېݩ استادې عيسانې سېناماق اۆچين: ۳۶”استاد، تۉرات کتابدا ايݩ کتته حکم نأمه؟“ ديیيپ سوْرادې. ۳۷عيسی اوْݩا شۉرقم جواب بردي: ”’خۉدایېݩېز اربابې همه یۆراگيݩيز، همه دۆشۆنجأݩيز بيلان جان-تننن یاغشې گؤريݩ.‘ ۳۸شۉ بيرينجي و ايݩ کتته حکمدير. ۳۹ايکينجيسي بوْلسا شوْنېݩ یانېدېر: ’همسایاݩې اؤزيݩ یانې یاغشې گؤر‘. ۴۰همه تۉرات کتاب بيلان پیغمبرلريݩ یازغېلارې شۉ ايکي حکمه باغلېدېر“.
۴۱ فريسيلر اۆیشيپ دۉرقالار، عيسی اوْلاردان: ۴۲”مسيح اۆچين نأمه فکر ادیوْرسېݩېز؟ اوْل کيميݩ اوْغلې؟“ ديیيپ سوْرادې. اوْلار هم عيسی: ”اوْل داۉدېݩ اوْغلې“ ديیيپ جواب برديلر. ۴۳عيسی اوْلارا شۉرقم ديیدي: ”اوْندا نأمه اۆچين داۉدېݩ اؤزي مقدس رۉحدان الهام آلېپ، مسيحه ارباب ديییوْر؟ اوْل شۉرقم ديیيپدير:
۴۴ ’خۉدای اربابېما شۉرقم ديیدي:
دشمنلارېݩې آیاق آستې ادیوْنچام،
منيݩ ساغ طرفېمدا اوْتۉر‘.
۴۵اگر داۉد مسيحه ارباب ديییوْن بوْلسا، اوْل نأهيلي داۉدېݩ اوْغلې بوْلیوْر؟“ ۴۶عيسانېݩ سوْراغېنا هيچ کيم جواب بريپ بيلمادي. شوْل گۆننن باشلاپ، اوْݩا سوْراق-سوال برمأنه هيچ کيم جرأت اتمادي.
۱سوْݩ عيسی مردمه و اؤز شاگردلرينه شۉرقم گۆررۆݩ بردي: ۲”تۉرات کتابېݩ استادلارې بيلان فريسيلر مۉسانېݩ یرينده اوْتېرلار. ۳شوْنېݩ اۆچين اوْلارېݩ سيزه آیدیوْنلارېنېݩ بارېنې یرينه یتيريپ، برجای اديݩ، اما اوْلارېݩ ادانلريني اتمأݩ، سببي آیدیوْن ذاتلارېنې اؤزلري ادیوْن دألديرلر. ۴اوْلار آغېر، گؤتارماسي غېن یۆکلري داݩېپ، انسانلارېݩ آرقاسېنا غوْییوْندېرلار. اما اؤزلري بۉ یۆکلري گؤتارمک اۆچين، بارماغېنې هم غېمېلداتماق ايسلایوْن دألديرلر. ۵اوْلار همه ادیوْن ذاتلارېنې گؤز اۆچين ادیوْندېرلار. تۉرات آیاتلار قۉطۉجېغېنې گيݩالديپ، دوْنلارېنېݩ اتاکلريني اۉزالدیوْندېرلار. ۶طوْیلاردا یوْقاردا اوْتۉرمانېنې، کنيسالرده یاغشې جایلاردا بوْلمانېنې، ۷بازارلاردا باشغالار اوْلارا سلام برمأنيني، انسانلارېݩ اؤزلرينه ’استاد‘ ديیمکلريني حالایوْندېرلار. ۸سيز اؤزيݩيزه ’استاد‘ ديیديرمأݩ، سببي سيزيݩ بير استادېݩېز باردېر. سيزيݩ همأݩيز دوْغانسېݩېز. ۹یر یۆزينده هيچ کيمه ’آتا‘ ديیمأݩ، سببي سيزيݩ بير آتاݩېز باردېر، اوْل هم آسماندادېر. ۱۰اؤزيݩيزه ’رهبر‘ ديیديرمأݩ، سببي سيزيݩ بير رهبريݩيز باردېر، اوْل هم مسيحدير. ۱۱آراݩېزدا هر کيم کتته بوْلسا اوْل همأݩيزه خدمتکأر بوْلسېن. ۱۲کيم اؤزيني کتته تۉتسا، خوار بوْلار، کيم اؤزيني کيژژيک تۉتسا، کتتاليگه یتار.
۱۳وای حالېݩېزا، تۉرات کتابېݩ استادلارې و فريسيلر! ای، ايکي‌یۆزليلر! سيز آسمانېݩ پادشالېغېنا گيرمأنه انسانلارېݩ اؤݩيني آلیوْرسېݩېز، اوْݩا نه اؤزيݩيز گيریوْرسېݩېز، نه-هم گيرجکلره یوْل بریوْرسېݩېز.
۱۵وای حالېݩېزا، تۉرات کتابېݩ استادلارې و فريسيلر! ای، ايکي‌یۆزليلر! سيز یکاجه انسانې اؤز دينيݩيزه سالجاق بوْلېپ، دریالار چؤللر بيله اؤتیوْرسېݩېز. دينيݩيزه سالانېݩېزدان سوْݩ بوْلسا، اوْنې اؤزيݩيزدن هم ايکي برابر کؤپ دۉزخېݩ جزاسېنا سزاوار ادیوْرسېݩېز.
۱۶وای حالېݩېزا، ای، کؤر رهبرلر! سيز: ’کيم عبادت‌خانادان قسم ايچسه، بۉ هيچ ذات بوْلمیوْر، اما کيم عبادت‌خانانېݩ ايچيندأکي آلتېننان قسم ايچسه، اوْل اؤز سؤزيني برجای اتمأنه مجبۉردېر‘ ديییوْرسېݩېز. ۱۷ای، نادان کؤرلر! هایسېسې کتته: آلتېنمې یا-هم آلتېنې مقدس ادیوْن عبادت‌خانه؟ ۱۸شۉرقم-هم، سيز: ’کيم قربانلېق یريننن قسم ايچسه، بۉ هيچ ذات بوْلماز، اما کيم اوْنېݩ اۆستيندأکي صدقادان قسم ايچسه، اؤز سؤزيني برجای اتمأنه مجبۉر بوْلار‘ ديییوْرسېݩېز. ۱۹ای، کؤرلر! هایسېسې کتته: صدقامې یا-هم صدقانې مقدس ادیوْن قربانلېق یري؟ ۲۰قربانلېق یريننن قسم ايچیوْن، اوْننان هم، اوْنېݩ اۆستيندأکي همه ذاتدان هم قسم ايچیوْندېر. ۲۱عبادت‌خانادان قسم ايچیوْن انسان هم، اوْندا یاشایوْن خۉدایدان هم قسم ايچیوْندېر. ۲۲آسماننان قسم ايچیوْن، خۉدایېݩ تختېننان هم، اوْندا اوْتۉراننان هم قسم ايچیوْندېر.
۲۳وای حالېݩېزا، تۉرات کتابېݩ استادلارې و فريسيلر! ای، ايکي‌یۆزليلر! سيز نعناعدان، شويددن و زيرادن اوْننان بير بؤلاگي صدقه حکمينده بریوْرسېݩېز، اما شریعتيݩ حاص واجب ايشلريني: عادلتې، رحمدارلېغې، ايمانې تاشلایوْرسېݩېز. بۉلارېݩ بيريني برجای اديپ، بۆیلاکيلريني اۉنۉتمالې دألسيݩيز. ۲۴ای، کؤر رهبرلر! سيز سۉوې سۆزيپ، چېبېنې آیریوْرسېݩېز، اما دۆیأني یۉوۉدیوْرسېݩېز!
۲۵وای حالېݩېزا، تۉرات کتابېݩ استادلارې و فريسيلر! ای، ايکي‌یۆزليلر! سيز کأسادير غاپ-چاناغېݩ داشېنې پأکلایوْرسېݩېز، اما اوْلارېݩ ايچي ظلم هم آچگؤزليکدن دوْلۉدېر. ۲۶ای، کؤر فريسي! سن اوْزال بيلان کأسادير غاپ-چاناغېݩ ايچيني پأکلا، شوْندا اوْلارېݩ داشې-هم پأک بوْلار.
۲۷وای حالېݩېزا، تۉرات کتابېݩ استادلارې و فريسيلر! ای، ايکي‌یۆزليلر! سيز آق رنگه بوْیالان قبرلارېݩ داشلارېنا مݩزایوْرسېݩېز. داشېننان یاغشې گؤرينیوْن اما ايچي اؤلۆلريݩ سۆݩکلريدير هر رقم مردارلېقدان دوْلۉدېر. ۲۸سيز هم داشېݩېزدان انسانلارا دوْغرې انسان یانې گؤرينیوْرسېݩېز، اما ايچيݩيز ايکي‌یۆزليليکدن و یامانلېقدان دوْلۉدېر.
۲۹وای حالېݩېزا، تۉرات استادلارې و فريسيلر! ای، ايکي‌یۆزليلر! سيز پیغمبرلريݩ مزارلېقلارېنې غۉرشاپ، دوْغرې انسانلارېݩ یادگأرليکلريني بزأپ: ۳۰’بيز آتا-بابالارېمېزېݩ زمانېندا یاشان بوْلساق، پیغمبرلريݩ غانېنې دؤکيلماسينه اوْلارا شريک بوْلمازتېق‘ ديییوْرسېݩېز. ۳۱شوْنېݩ اۆچين، اؤزيݩيزي پیغمبرلري اؤلديرانلريݩ فرزندلري ديییوْرسېݩېز. ۳۲گيديݩ-هم، آتا-بابالارېݩېزېݩ باشلان ايشلريني سيزلر تۆکاديݩ!
۳۳ای، یېلانلار! ای، کپجه یېلانلار نسلي! سيز دۉزخېݩ جزاسېننان نأهيلي غاچجاقسېݩېز؟ ۳۴شوْنېݩ اۆچين هم من سيزه پیغمبرلري، عقلدارلارې و تۉرات کتابېݩ استادلارېنې یوْللایوْرېن. سيز اوْلارېݩ کأبيريني اؤلديرارسيݩيز، صليبه چۆیلأرسيݩيز، کأبيريني کنيسالريݩيزده ینجارسيݩيز، شهردن-شهره قوْوارسېݩېز. ۳۵شوْنېݩ اۆچين، یر یۆزينده بی‌گناه دؤکيلان هر بير دوْغرې انسانېݩ غانېنا سيز جوابکأرسيݩيز. هابیلېݩ غانېننان باشلاپ، عبادت‌خانه بيلان قربانلېق یرينيݩ آراسېندا سيزيݩ اؤلديران براکیانېݩ اوْغلې زِکریانېݩ غانېنا چنلي سيز جوابکأرسيݩيز.
۳۶سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن: بۉ ذاتلارېݩ هماسينه شۉ نسل جوابکأردير.
۳۷ای، اۉرشليم! پیغمبرلري اؤلديریوْن شهر، سنيݩ یانېنا ايبرانلري داشلایوْن اۉرشليم! توْوۉغېݩ اؤز جۆیجالريني غاناتلارېنېݩ آشاغېنا جمعلایيشي یانې، من هم سنيݩ چاغالارېݩې کؤپ ساپار جمعلاجک بوْلدېم، اما سيز مۉنې ايسلاماديݩيز. ۳۸مانا، اۆیيݩيز خرابه دؤنار. ۳۹سيزه شۉنې آیدایېن: ’اربابېݩ آدېننان گلیوْنا آلقېش بوْلسېن!‘ ديییوْنچاݩېز، مني غایتادان گؤرمارسيݩيز“.
۱ عيسی عبادت‌خانادان چېقېپ باریوْرقا، شاگردلري عبادت‌خانانېݩ اۆیلرينه غۉوانېپ، اوْنې عيسی گؤرکازمک اۆچين، اوْنېݩ یانېنا گلديلر. ۲اما عيسی اوْلارا: ”بۉ همه ذاتلارې گؤریوْرسېݩېزمې؟ سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن: بۉ یرده داش اۆستينده داش غالماز. هماسي ویران بوْلار“ ديیدي.
۳سوْݩ عيسی یکه اؤزي زیتۉن داغېندا اوْتېرقا، شاگردلري اوْنېݩ یانېنا گليپ: ”بيزلره آیت، بۉ ذاتلار حاچان بوْلار؟ سنيݩ گلمگيݩي و دنیانېݩ آخرېنې گؤرکازیوْن علامت نأهيلي بوْلار؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۴عيسی اوْلارا شۉرقم جواب بردي: ”حاضر بوْلېݩ، هيچ کيم سيزي آلداماسېن! ۵کؤپلر منيݩ آدېم بيلان گليپ: ’من مسيح‘ ديیيپ، کأن انسانلارې آلدارلار. ۶سيز اۉرېش تۉرانلېغېنې و اۉرېشېݩ اوْوازاسېنې اشيدارسيݩيز. هيچ ذاتدان قوْرقماݩ. بۉلار بوْلمالېدېر، اما آخرې دألدير. ۷مردم مردمه، پادشالېق پادشالېغا ضد چېقار. آیرې-آیرې یرلرده یر تيترامالر، آچلېقلار یۆزه چېقار. ۸بۉلارېݩ هماسي چاغا بوْلجاق یانې بير درد و عزادېر.
۹سوْݩ سيزي عذاب برارلر، اؤلديرارلر. من سببلي همه ملتلر سيزي یک گؤرارلر. ۱۰شوْندا کؤپلر مننن دأنيپ، بير-بيرلرينه خائنلېق ادارلر، بير-بيرلريني یک گؤرارلر. ۱۱کأن یالان پیغمبرلر آیاغا غالېپ، کؤپلري آزدېرارلار. ۱۲یامان ايشلريݩ کأنالانليگي سببلي، انسانلارېݩ آراسېنداقې محبتلارې آز بوْلار. ۱۳اما آخرېنا چنلي چېدانان خلاص بوْلار. ۱۴پادشالېغېݩ بۉ خوْش خبرې همه ملتلره شاهدلېق حکمينده دنیانېݩ همه یرينده تبليغ اديلار، فقط شوْننان سوْݩ آخرې گلار. ۱۵-۱۶شوْنېݩ اۆچين هم ’ویرانچېلېق گتيریوْن یک گؤرينجي ذادېݩ‘ مقدس یرده ديکيلانيني گؤرانيݩيزده، یهۉدیاداقېلار داغلارا غاچسېن. هاوا، دانیال پیغمبريݩ آیدانلارېنا — اوْقيیوْن دوْغرې دۆشينسين. ۱۷تامېݩ اۆستيندأکي انسان بير ذات آلماق اۆچين آشاق دۆشيپ، اۆیه گيرماسين. ۱۸اکين میدانېنداقېلار دوْنېنې آلماق اۆچين اېزېنا گلماسين. ۱۹اوْل گۆنلرده گؤورالي عیاللارېݩ و چاغا امديریوْنلارېݩ دات گۆنينه!
۲۰غاچا-غاچلېغېݩېز غېشدا یا-هم سبت گۆني بوْلماسېن ديیيپ ديلاگ اديݩ. ۲۱چۆنکي اوْل گۆنلرده شۉرقم بير عذاب گۆنلره دۉچار بوْلار، دنیانېݩ باشېننان تا شۉ وقتا چنلي مۉنېݩ یانې ذات بوْلان دألدير، هيچ حاچان-هم بوْلماز. ۲۲خۉدای اوْل گۆنلري کلته اتماديک بوْلساتې، اوْندا هيچ کيم ديري غالمازتې. اما سایلانانلارېݩ خاطرېنا اوْل گۆنلر کلتالأندير. ۲۳شوْندا بيري سيزه: ’مانا، مسيح بۉ یرده‘ یا-هم ’مانا، اوْل یرده‘ ديیسه، اېنانماݩ. ۲۴چۆنکي یالان مسيحلر و یالان پیغمبرلر آیاغا غالېپ، سایلانانلارې-هم اليننن گلسه آزدېرجاق بوْلېپ، کتته علامتلاردېر معجزالر گؤرکازارلر. ۲۵مانا، من سيزه اؤݩيننن آیتدېم. ۲۶شوْنېݩ اۆچين، سيزه: ’مانا، مسيح چؤلده‘ ديیسالر، گيتمأݩ. ’مانا، اوْل اۆیيݩ ايچاريسينده‘ ديیسالر-هم، اېنانماݩ. ۲۷انسان اوْغلېنېݩ گليشي گۆندوْغاردا چاقېپ، گۆنباتاردا هم گؤرينیوْن یېلدېرېم یانې بوْلار. ۲۸ماسلېغېݩ داشېندا لاشخوْر غۉشلارېݩ اۆیشمگي بير علامتېدېر. انسان اوْغلې هم بير علامت بيلان گلار.
۲۹شوْل مشقات گۆنلر تۆکانیوْنچا
’گۆن غارالار،
آی اېشېغېنې سچمز.
یېلدېزلار آسماننان غاچار،
آسمان جسملري لرزانا گلار.‘
۳۰شوْندا آسماندا انسان اوْغلېنېݩ علامتې گؤرينار. یر یۆزيندأکي همه مردملر یاس تۉتېپ فریاد ادارلر. ’انسان اوْغلېنېݩ کتته قدرتا و شهرته داݩېلېپ، آسمانېݩ بۉلۉتلارېندا گلیوْنېنې گؤرارلر.‘ ۳۱اوْل بلند سرنای سسي بيلان اؤز فرشتالريني یوْللار. فرشتالر اوْنېݩ سایلانلارېنې آسمانېݩ بير اۉجېننان بۆیلاکي اۉجېنا چنلي، دنیانېݩ تؤرت بۉرچېننان جمعلأرلر.
۳۲انجير درختېننان ساپاق آلېݩ: اوْنېݩ شاخالارې یۉمشاپ، یاپراق چېقاران محلې یاز گلیوْنلېغېنې بيلیوْنسېݩېز. ۳۳شوْنېݩ یانې-هم، بۉ ذاتلارې گؤرانيݩيزده، انسان اوْغلېنېݩ غوْلای گلانليگيني، ايشيگيݩ آغزېندالېغېنې بيليݩ. ۳۴سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، بۉ ذاتلارېݩ هماسي بوْلیوْنچا، بۉ نسل دنیادان اؤتمز. ۳۵آسمان بيلان یر یوْغالار، اما منيݩ سؤزلريم هيچ یوْغالماز.
۳۶اما اوْل گۆني هم ساعتې هيچ کيم بيلیوْن دألدير، نه آسمانداقې فرشتالر، نه-هم اوْغۉل بيلیوْندېر، فقط آتا بيلیوْندېر. ۳۷نۉحېݩ زمانېندا یاشایېش نأهيلي بوْلان بوْلسا، انسان اوْغلېنېݩ گليشي-هم شۉرقم بوْلار. ۳۸نۉحېݩ کأمأ منان گۆنينه چنلي، سيل گلمادن اوّل انسانلار ايیيپ-ايچیوْرتېلار، ارکاک اۆیلانارلر، عیاللار أره بارارلار. ۳۹سيل گليپ، همالري یوْق ادیوْنچا، اوْلار اؤز باشېنا گلجکلردن هيچ خبرلارې یوْقتې. انسان اوْغلېنېݩ گليشي هم شۉرقم بوْلار. ۴۰شوْندا اکين میدانېندا ايکي انسان بوْلار، بيري آلېنار، بيري غوْیېلار. ۴۱دگيرمان باشېندا بۉغدای اۆويیوْن ايکي عیال بوْلار، بيري آلېنار، بيري غوْیېلار.
۴۲شوْنېݩ اۆچين اوْیا بوْلېݩ، سببي اربابېݩېزېݩ هایسې گۆن گلجگيني بيلمیوْرسېݩېز. ۴۳اما شۉنې بيليپ غوْیېݩ: اۆی ايیاسي اوْغرېنېݩ گيجه ساعت نأچاده گلجگيني بيلساتي، اوْیا بوْلارتې، اوْغرېنې اۆیينه گلاره غوْیمازتې. ۴۴مۉنېݩ اۆچين سيز هم تیار بوْلېݩ، سببي انسان اوْغلې سيزيݩ بيلمیوْن ساعتېݩېزدا گلار.
۴۵خوْجایېنېݩ صادق هم عقللې خدمتکأري کيم؟ بۆیلاکي خدمتکأرلرينه وقتلې-وقتېندا نان برمک اۆچين، اوْلارېݩ اۆستينده غوْیان انسانې دألمي؟ ۴۶خوْجایېنې پس گلانده، ايشينيݩ باشېندا گؤران خدمتکأري نأهيلي بختلې! ۴۷سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن: خوْجایېنې همه مال-ملکيني شوْݩا اېنانار. ۴۸اما یامان نيّتلي خدمتکأر اؤز ايچيننن: ’خوْجایېنېم گيچ گلار‘ ديیيپ، ۴۹بۆیلاکي خدمتکأرلري اۉرمانا، سرخوْش انسانلار بيلان ايیيپ-ايچمأنه باشلار. ۵۰اما اوْل خدمتکأريݩ خوْجایېنې اوْنېݩ بيلمیوْن گۆنينده، اوْیلامیوْن ساعتېندا گلار. ۵۱اوْل خدمتکأريني بؤلاک-بؤلاک اديپ، اوْنېݩ باشېنا ايکي‌یۆزليلريݩ گۆنيني گتيرار. اوْل یرده آغلاما هم ديش غېجاما بوْلار“.
۱”شوْندا آسمانېݩ پادشالېغېنې چېرالارېنې آلېپ، گيیاويݩ آلېننان چېقمانا گيدان اوْن غېزا مݩزاتسه بوْلار. ۲اوْلارېݩ بأشيسي عقللې، بأشيسي عقلسېز اکان. ۳عقلسېزلار چېرالارېنې آلیوْرلار، اما یاغ آلمیوْرلار. ۴عقللېلار بوْلسا چېرالارې بيلان غاپلاردا یاغ هم آلیوْرلار. ۵گيیاو گيجرأگه غالاندا، هماسيني اۉخې باسیوْر و اوْلار اۉخۉلایوْرلار. ۶گيجه یارېمدا: ’مانا، گيیاو گلیوْر، اوْنېݩ آلېننان چېقېݩ!‘ ديیان بلند سس اشيديلیوْر. ۷شوْندا یاݩقې غېزلارېݩ هماسي اوْیانېپ، چېرالارېنې تیارلامانا باشلایوْرلار. ۸عقلسېزلار عقللېلارا: ’چېرالارېمېز اؤچيپ باریوْر، بيزلره یاغېݩېزدان آزاجېق بريݩ‘ ديییوْرلار. ۹اما عقللېلار: ’یوْق! بيزلره-هم، سيزه-هم یتمأن دۉرماسېن. یاغشېسې، گيديݩ-هم، دوْکاندارلاردان اؤزيݩيزه یاغ ساتېن آلېݩ‘ ديییوْرلار. ۱۰اوْلار یاغ ساتېن آلمانا گيدان وقتې گيیاو گلیوْر. تیار دۉران غېزلار اوْنېݩ بيلان بيله طوْی‌خانا گيرانلريننن سوْݩ، ايشيک یاپېلیوْر. ۱۱بير سِللامنن سوْݩ بۆیلاکي غېزلار هم گليپ: ’ای آقام! ای آقام! ايشيگي آچ، بيزلر گلديک‘ ديییوْرلار. ۱۲اما گيیاو: ’سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، من سيزي هيچ تانېم یوْق‘ ديیيپ جواب بریوْر. ۱۳شوْنېݩ اۆچين هم اوْیا بوْلېݩ، سببي سيز انسان اوْغلېنېݩ گلجک شوْل گۆنيني و ساعتېنې بيلمیوْرسېݩېز.
۱۴ آسمانېݩ پادشالېغې شوْل یانېدېر: بير آدم اۉزاق یوْلا گيتمکچي بوْلېپ، خدمتکأرلريني یانېنا چاغېرېپ، مال-ملکيني اوْلارا تابشېریوْر. ۱۵بۉ آدم اوْلارېݩ هر هایسېنېݩ باشارانلېغېنا لایق: بيرينه – بأش، بۆیلاکيسينه – ايکي، باشغا بيرينه بير آلتېن تݩݩه بريپ، یوْلا دۆشیوْر. ۱۶بأش آلتېن تݩݩه آلان گيديپ، بۉ پۉل بيلان ايشلأپ، ینه بأش پۉل غازانیوْر. ۱۷ايکي آلتېن تݩݩه آلان شوْنېݩ یانې اديپ، ینه ايکي پۉل غازانیوْر. ۱۸بير آلتېن تݩݩه آلان بوْلسا گيديپ، چۉقۉر غازیوْر، خوْجایېنېݩ بران پۉلېنې گؤميپ گيزلایوْر.
۱۹کؤپ وقتدان سوْݩ بۉ خدمتکأرلريݩ خوْجایېنې گليپ، اوْلاردان حساب سوْرایوْر. ۲۰بأش آلتېن تݩݩه آلان خدمتکأر گليپ، اؤݩکي پۉلېݩ اۆستينه غوْشېپ ینه بأش آلتېن تݩݩه گتيریوْر. اوْل: ’خوْجایېن! سن ماݩا بأش آلتېن تݩݩه بريپ اېنانېپتېݩ، مانا، من اوْننان ینه بأش آلتېن تݩݩه سۆیشيک غازاندېم‘ ديییوْر. ۲۱خوْجایېنې اوْݩا: ’برکالله، یاغشې هم صادق خدمتکأر! سن کيژژيجيک ايشده صادقلېغېݩې گؤرکازديݩ. ايندي من سني کتته ايشلريݩ باشېندا غوْیجاق. گل، خوْجایېنېݩ شادلېغېنا شريک بوْل!‘ ديییوْر. ۲۲ايکي آلتېن تݩݩه آلان هم گليپ: ’خوْجایېن! سن ماݩا ايکي آلتېن تݩݩه بريپتيݩ، مانا، من اوْنې ايشلاديپ ینه ايکي آلتېن تݩݩه غازاندېم‘ ديییوْر. ۲۳خوْجایېنې اوْݩا: ’برکالله، یاغشې هم صادق خدمتکأر! سن کيژژيجيک ايشده صادقلېغېݩې گؤرکازديݩ. ايندي من سني کتته ايشلريݩ باشېندا غوْیجاق. گل، خوْجایېنېݩ شادلېغېنا شريک بوْل!‘ ديییوْر. ۲۴بير آلتېن تݩݩه آلان هم گليپ: ’خوْجایېن، من سنيݩ غاتې آدملېغېݩې بيلیوْرتېم. سن اکماديک یريݩنن اوْریوْرسېݩ، سپماديک یريݩنن جمعلایوْرسېݩ. ۲۵شوْنېݩ اۆچين من قوْرقدېم. بران بير آلتېن تݩݩأݩي یره گؤميپ گيزلاديم. مانا، پۉلېݩې آل!‘ ديییوْر. ۲۶خوْجایېنې اوْݩا شۉرقم ديییوْر: ’ای، یامان هم بیسان خدمتکأر! سن منيݩ اکماديک یريمنن اوْریوْنلېغېمې، سپماديک یريمنن جمعلایوْنلېغېمې بيلیوْرتېݩمې؟ ۲۷اوْندا پۉلېمې صرافلارا برمالي اکانيݩ-هم، من هم پس گليپ، اوْنې سۆد-فایداسې بيلان آلارتېم. ۲۸ايندي اوْننان بران بير آلتېن تݩݩأمي آلېپ، اوْن آلتېن تݩݩه بران کيشيمه بريݩ. ۲۹کيمده بار بوْلسا، اوْݩا ینه بريلار، اوْنداقې کؤپ بوْلار. اما کيمده یوْق بوْلسا، اوْنېݩ اليندأکي هم آلېنار. ۳۰اوْل فایداسېز خدمتکأري داشارې، غاراݩقېلېغا تاشلاݩ. اوْل یرده آغلاما هم ديش غېجاما بوْلار‘.
۳۱ انسان اوْغلې اؤز شان-شهرتينه بسلانيپ، همه فرشتالري بيلان گلار-هم، شهرتلي تختېندا اوْتۉرار. ۳۲همه ملتلر اوْنېݩ حضۉرېنا جمعلانارلر. چوْپانېݩ غوْیۉنلارې گچيلردن آیرېشې یانې، اوْل هم اوْلارې بيري-بيريننن سایلار. ۳۳غوْیۉنلارې ساغېندا، گچيلري هم چپينده غوْیار. ۳۴اوْننان سوْݩ پادشاه ساغېنداقېلارا شۉرقم ديیار: ’ای، آتامېݩ یالقانلارې! گليݩ-هم، دنیا یارادېلاننان بأري سيزيݩ اۆچين تیارلانان پادشالېغې ميراث آلېݩ. ۳۵سببي من آچتېم – نان برديݩيز، سۉوسېزتېم – سۉو برديݩيز، بی‌گاناتېم – مهمان آلدېݩېز، ۳۶یالاݩاچتېم – کؤیناک برديݩيز، کسلتيم – مني سوْرامانا گلديݩيز، بنديخاناداتېم – مني گؤرمأنه گلديݩيز‘. ۳۷شوْندا دوْغرې انسانلار اوْݩا جواب بريپ ديیارلر: ’یا ارباب، بيز سني حاچان آچ گؤريپ، نان برديک؟ حاچان سۉوسېز گؤريپ، سۉو برديک؟ ۳۸حاچان سني بی‌گانه گؤريپ، مهمان آلدېق یا یالاݩاچ گؤريپ، کؤیناک برديک؟ ۳۹حاچان سني کسل یا-هم بنديخانادا گؤريپ، یانېݩا گلديک؟‘. ۴۰پادشاه اوْلارا: ’سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، منيݩ بۉ ايݩ پس حساب اديلیوْن دوْغانلارېمنان بيرينه ادانيݩيزي ماݩا ادانسيݩيز‘ ديیيپ جواب بردي. ۴۱اوْننان سوْݩ چپيندأکيلره شۉرقم ديیار: ’ای، لعنت بوْلانلار، منيݩ یانېمنان گیديݩ. شیطان بيلان اوْنېݩ فرشتالرينه تیارلانان هميشاليک اوْدا گیديݩ! ۴۲سببي من آچتېم – نان برماديݩيز، سۉوسېزتېم – سۉو برماديݩيز، ۴۳بی‌گاناتېم – مهمان آلمادېݩېز، یالاݩاچتېم – کؤیناک برماديݩيز، کسلتيم و بنديخاناداتېم – یانېما گليپ گؤرماديݩيز‘. ۴۴شوْندا اوْلار: ’یا ارباب، بيز سني حاچان آچ، سۉوسېز، بی‌گانه، یالاݩاچ، کسل یا-هم بنديخانادا پیلأݩ گؤريپ-هم، ساݩا خدمت اتماديک؟‘ ديیيپ سوْرارلار. ۴۵شوْندا اوْلارا: ’سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، مۉنې بۉ ايݩ پس حساب اديلیوْنلاردان بيرينه اتماديگيݩيزي، ماݩا-هم ادان دألسيݩيز‘ ديیيپ جواب برار. ۴۶بۉلار هميشاليک جزا بريلر، دوْغرې انسانلار بوْلسا هميشاليک یاشایېشا غوْوشارلار“.
۱ عيسی همه سؤزيني تۆکاديپ، شاگردلرينه: ۲”بيليشيݩيز یانې، ینه ايکي گۆننن سوْݩ فِصَح هایدېدېر. انسان اوْغلې صليبه چۆیلانمأنه تابشېرېلار“ ديیدي.
۳شوْل وقت کتته کاهنلار بيلان مردميݩ یاشۉلۉلارې قایافا آتلې کتته کاهنېݩ خوْولۉسېنا جمعلانيپ، ۴عيسانې حيله بيلان تۉتېپ اؤلديرمک اۆچين مصلحت اتديلر. ۵اوْلار: ”فِصَح هایت گۆنلرينده عيسانې تۉتمالې، مردم جنجال تۉزۉرماسېن“ ديیشديلر.
۶ عيسی بِیت‌عَنیا اوْباسېندا پوْست کسللي شمعۉنېݩ اۆیينده ساچاق باشېندا اوْتېرقا، ۷بير عیال شۆیشاده قيمتبها عطر یاغېنې آلېپ، اوْنېݩ یانېنا گلدي و اوْنې عيسانېݩ کلاسينه غۉیدې. ۸شاگردلر مۉنې گؤرانلرينده، قهرلانېپ: ”نأمه اۆچين بۉ عطرې بۉرقم اسراف اتدي؟ ۹بۉ عطر کؤپ پۉلا ساتېپ، غريبلارا پایلاپ بيلارتي“ ديیشديلر. ۱۰عيسی مۉنې بيليپ، اوْلارا شۉرقم ديیدي: ”نأمه اۆچين عیالې خفه ادیوْرسېݩېز؟ اوْل منيݩ اۆچين عجایب ايش اتدي. ۱۱غريبلار هميشه سيزيݩ یانېݩېزدادېر، اما من هميشه یانېݩېزدا بوْلمارېن. ۱۲اوْل بۉ عطرې منيݩ بدنيمي جایلامانا تیار اتمک اۆچين غۉیدې. ۱۳سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، بۉ خوْش خبر دنیانېݩ نيراسينده تبليغ اديلسه، بۉ عیالېݩ اداني-هم شوْل یرده یادلانار“.
۱۴سوْݩ اوْنکي رسۉللاردان یهۉدا ايسقاريیوْت ديیان بيري کتته کاهنلارېݩ یانېنا گيتدي. ۱۵یهۉدا اوْلاردان: ”اگر من عيسانې سيزيݩ اليݩيزه تابشېرسام، ماݩا نأمه برارسيݩيز؟“ ديیيپ سوْرادې. اوْلار هم یهۉدا اوْتۉز تݩݩه کۆمۆش چېقارېپ برديلر. ۱۶یهۉدا شوْننان سوْݩ عيسانې اوْلارا تابشېرماق اۆچين بير فرصت گؤزلأپ گزدي.
۱۷ فطير هایدېنېݩ بيرينجي گۆني شاگردلر عيسانېݩ یانېنا گليپ: ”سنيݩ اۆچين فِصَح داماغېنې نيراده تیارلاماغېمېزې ايسلایوْرسېݩ؟“ ديیيپ سوْرادېلار. ۱۸عيسی اوْلارا: ”شهره گيديݩ-هم، فلانېنېݩ اۆیينه بارېݩ. اوْݩا: ’استادېمېز ساݩا: ”بللانان وقتېم غوْلایلادې، فِصَح هایدېنې شاگردلريم بيلان بيلاليکده سنيݩ اۆیيݩده ايیجک ديییوْر“‘ ديیيݩ“ ديیدي. ۱۹شاگردلر هم عيسانېݩ اؤزلرينه بۉیرېشې یانې اديپ، فِصَح داماغېنې تیارلادېلار.
۲۰آغشام عيسی اوْنکي رسۉلې بيلان بيلاليکده ساچاق باشېنداتې. ۲۱اوْلار داماق ايیيپ اوْتېرقالار، عيسی: ”سيزه دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن: سيزيݩ ايچيݩيزدن بيريݩيز ماݩا خائنلېق ادارسيݩيز“ ديیدي. ۲۲اوْلار کؤپ شاشېرېپ، یکه-یکه عيسادان: ”استاد، من دألمي؟“ ديیيپ سوْرامانا باشلادېلار. ۲۳عيسی هم اوْلارا: ”منيݩ بيلان بير اوْقارا اليني سوْقان ماݩا خائنلېق ادار. ۲۴انسان اوْغلې اؤزي حقدا یازېلېشې یانې جان برار، اما انسان اوْغلېنا خائنلېق ادانيݩ حالېنا وای! اوْل آدم انادن دنیا گلماديک بوْلسا، اوْنېݩ اۆچين حاص یاغشې بوْلارتې“ ديیيپ جواب بردي. ۲۵اوْݩا خائنلېق ادان یهۉدا: ”استاد، من دألمي؟“ ديیيپ سوْرادې. عيسی هم اوْݩا: ”اؤزيݩ آیتدېݩ“ ديیدي.
۲۶داماق ايیيپ اوْتېرقالار، عيسی الينه نان آلېپ شکر اتدي و اوْنې بؤليپ، شاگردلرينه بردي-هم: ”آلېݩ، ايیيݩ، بۉ منيݩ بدنيمدير“ ديیدي. ۲۷اوْننان سوْݩ کأسأني آلېپ، شکر ادانيننن سوْݩ شاگردلرينه بريپ: ”شۉننان همأݩيز ايچيݩ. ۲۸بۉ منيݩ پیمان باغلایوْن غانېمدېر. بۉ کؤپ انسانلارېݩ گنالارېنېݩ باغېشلانماغې اۆچين دؤکيلیوْر. ۲۹سيزه شۉنې آیدایېن: آتامېݩ پادشالېغېندا سيزيݩ بيلان بيله تأزه شراب ايچجک گۆنيمه چنلي شرابې غایتادان ايچمارين“ ديیدي. ۳۰اوْلار خۉدایا آیدېم آیدانلارېننان سوْݩ، زیتۉن داغېنا چېقدېلار.
۳۱ سوْݩ عيسی شاگردلرينه: ”سيزيݩ همأݩيز شۉ گيجأنيݩ اؤزينده مننن یۆز اؤورارسيݩيز، سببي
’چوْپانې اۉرارېن،
سۆرۆدأکي غوْیۉنلار پېتراپ گيدار‘
ديیيپ یازېلاندېر. ۳۲اما من ديرالانيمنن سوْݩ، سيزدن اؤݩ جليله ولایتېنا بارارېن“ ديیدي. ۳۳پِترُس اوْݩا: ”همالر سننن یۆز اؤوۆرسه-هم، من هيچ یۆز اؤوۆرمارين“ ديیدي. ۳۴عيسی اوْݩا: ”ساݩا دوْغرۉسېنې آیدیوْرېن، شۉ گيجه خوْراز غېغېرمازدان اؤݩ، سن مننن اۆچ ساپار دأنارسيݩ“ ديیدي. ۳۵اما پِترُس اوْݩا: ”من سنيݩ بيلان اؤلمالي بوْلسام-هم، سننن هيچ دأنمارين!“ ديیدي. شاگردلريݩ هماسي-هم شۉرقم ديیديلر.
۳۶سوْݩ عيسی شاگردلري بيلان جِتسیمانی ديیان بير باغا گيتدي. عيسی اوْلارا: ”سيز بۉ یرده اوْتۉرېݩ، من اوْل طرفا گيديپ، خۉدایا دعا اتجک“ ديیدي. ۳۷عيسی پِترُسې، زبادایيݩ اوْغۉللارېنې یانېنا آلدې. اوْل جگرخۉن بوْلېپ، غایغې-غم گلمأنه باشلادې. ۳۸عيسی اوْلارا: ”منيݩ جانېم غایغېدان اؤلۆمه غوْلای گلدي. سيز بۉ یرده غالېݩ و اوْیا بوْلېݩ“ ديیدي. ۳۹عيسی بیرآز اؤݩرأگه یؤريدي-هم، یره یۆزين دۆشيپ: ”ای، آتام! ممکن بوْلسا، بۉ حسرت کأساسيني مننن اۉزاقلاشدېر، اما منيݩ ايسلاگيم دأل، سنيݩ ايسلاگيݩ عمله آشسېن!“ ديیيپ، ديلاگ اتدي.
۴۰ عيسی پس گلانده، شاگردلري اۉخۉلاپ یاتان اکانلر. عيسی پِترُسا: ”منيݩ بيلان بيله بير ساعت-هم اوْیا بوْلېپ بيلماديݩيزمي؟ ۴۱اوْیا بوْلېݩ، سېناغا دۆشمز یانې ديلاگ اديݩ. رۉح غیرتلېدېر، اما بدن عاجزدېر“ ديیدي.
۴۲ عيسی ايکينجي ساپار گيديپ، ديلاگ اتدي: ”ای، آتام، من ايچماسام، بۉ حسرت کأسأنيݩ اۉزاقلاشدېرماسې ممکن دأل بوْلسا، اوْندا سنيݩ ايسلاگيݩ بوْلسېن!“ ۴۳اېزېنا پس گلانده، شاگردلري ینه اۉخۉلاپ یاتان اکانلر، سببي اوْلارېݩ گؤزلري چالا آچېقتې. ۴۴عيسی اوْلارې غوْیېپ، ینه گيتدي، ینه شوْل اؤݩکي سؤزلر بيلان اۆچۆنجي ساپار ديلاگ اتدي. ۴۵اوْننان سوْݩ شاگردلريݩ یانېنا پس گليپ: ”سيز حالا-هم اۉخۉلاپ یاتېرسېݩېزمې؟ دېنجېݩېزې آلیوْرسېݩېزمې؟ مانا، وقت غوْلایلادې، انسان اوْغلې گناهکارلارېݩ الينه تابشېرېلیوْر. ۴۶تۉرېݩ، گيدالي. مانا، ماݩا خائنلېق ادیوْن گلدي“ ديیدي.
۴۷ عيسی حالا گپلأپ دۉرقا، اوْنکي رسۉللارېݩ بيري بوْلان یهۉدا گلدي. اوْنېݩ یانېندا کتته کاهنلار بيلان مردميݩ یاشۉلۉلارې طرفېننان ايبريلان غېلېچلې، تایاقلې بير کأن جمعیت گلدي. ۴۸اوْݩا خائنلېق ادیوْن یهۉدا اوْلارا: ”من کيمي اوْغشاسام، اوْل عيسادېر. اوْنې تۉتېݩ“ ديیيپ گپلاشيپتي. ۴۹اوْل درراو عيسانېݩ یانېنا گلدي-هم: ”سلام، استاد!“ ديیيپ، اوْنې اوْغشادې. ۵۰عيسی هم اوْݩا: ”دوْستېم، حانې، نأمه اتجک بوْلساݩ ات“ ديیدي. عین شوْل وقت اوْل جمعیت عيسانې تۉتېپ آلدېلار. ۵۱عيسانېݩ یانېنداقېلارېݩ بيري غېلېجېنې چېقارېپ، کتته کاهنېݩ خدمتکأريني اۉرېپ، اوْنېݩ غۉلاغېنې کسدي. ۵۲شوْندا عيسی اوْݩا شۉرقم ديیدي: ”غېلېجېݩې آلان یرينه غوْی، غېلېچ چېقارانلارېݩ هماسي غېلېچدان اؤلار. ۵۳نأمه من آتامنان کمک سوْراپ، یۆز تۉتېپ بيلمز فکر ادیوْرسېݩمې؟ ايسلاسام، اوْل شۉ وقتېݩ اؤزينده ماݩا اوْن ايکيدن کؤپرأک فرشته لشکرلريني ايبرار. ۵۴اما اگر فرشتالر گلسه، مقدس یازغېلار نأهيلي برجای بوْلار؟ بۉلارېݩ هماسينيݩ عمله آشماغې گراکدير!“ ۵۵شوْل وقت عيسی جمعیته: ”نأمه اۆچين بير اوْغرېنې آلجاق یانې، مني تۉتماق اۆچين غېلېچلې هم تایاقلې گليپسيݩيز؟ هر گۆن عبادت‌خانادا اوْتۉرېپ، انسانلارا تبليغ ادیوْرتېم، شوْندا مني تۉتمادېݩېز. ۵۶اما بۉلارېݩ هماسي پیغمبرلريݩ یازغېلارېنېݩ برجای بوْلماغې اۆچين بوْلدې“ ديیدي.
شوْندا شاگردلريݩ هماسي عيسانې غوْیېپ غاچېپ گيتديلر.
۵۷ عيسانې تۉتانلار اوْنې کتته کاهن قایافانېݩ یانېنا گتيرديلر. تۉرات استادلارې بيلان یاشۉلۉلار-هم شوْل یره جمعلانيشيپتيلر. ۵۸پِترُس بوْلسا کتته کاهنېݩ خوْولۉسېنا چنلي اۉزاقدان عيسانېݩ اېزېنا دۆشيپ گيتدي. اوْل ايچاري گيردي-هم، ايشيݩ سوْݩېنې گؤرجک بوْلېپ، خدمتکأرلر بيلان بيله اوْتۉردې. ۵۹کتته کاهنلار و همه یوْقارې شۉراداقېلار عيسا اؤلۆم جزاسېنې برمک اۆچين، اوْنېݩ ضدينه یالان بهانالار گؤزلایوْرتېلار. ۶۰کؤپ یالانچې شاهدلار گلدي، اما اوْݩا ضد هيچ ذات تاپېپ بيلماديلر. آخېرسوْݩې ايکي سانې شاهدلار گليپ: ۶۱”بۉ آدم: ’من خۉدایېݩ عبادت‌خاناسېنې یېقېپ، اوْنې اۆچ گۆنده تأزادن غۉرشاپ بيلارين‘ ديیدي“ ديیيپ آیتدې. ۶۲کتته کاهن یريننن تۉرېپ: ”سن هيچ جواب برجک دألمي؟ بۉ انسانلارېݩ سنيݩ ضديݩه بریوْن شاهدلېغې نأمه؟“ ديیدي. ۶۳اما عيسی جواب برمادي. کتته کاهن اوْݩا: ”سني ديري خۉدایا قسم بریوْرېن، بيزه آیت، خۉدایېݩ اوْغلې – مسيح سنمي؟“ ديیدي. ۶۴عيسی اوْݩا: ”اؤزيݩ آیتدېݩ“ ديیيپ جواب بردي. سوْݩ گپيني دوام اديپ: ”سيزه ینه شۉنې آیدایېن، مۉننان سوْݩ سيز ’انسان اوْغلېنېݩ‘ قدرتې‌گۆیچلينيݩ ساغ الينده اوْتۉرانېنې و ’آسمانېݩ بۉلۉتلارېندا گلیوْنېنې‘ گؤرارسيݩيز!“ ديیدي. ۶۵شوْندا کتته کاهن یاقاسېنې یېرتېپ: ”اوْل خۉدایا ديل یتيردي. بيزه باشغا شاهد گراک دأل! اوْنېݩ خۉدایا ديل یتيرانيني اؤز غۉلاغېݩېز بيلان اشيتديݩيز. ۶۶نأمه قرارا گلیوْرسېݩېز؟“ ديیدي. اوْلار: ”اوْل اؤلۆمه مناسب!“ ديیيپ جواب برديلر. ۶۷اوْننان سوْݩ عيسانېݩ یۆزينه تۆیکۆرديلر، اوْنې مشتلادېلار، کأبيرلري اوْݩا: ۶۸”ای، مسيح، بيزه آیت، سني اۉران کيم؟“ ديیيپ، اوْنې شاپباتلادېلار.
۶۹پِترُس بوْلسا داشاردا، خوْولۉدا اوْتېرتې. بير کنيز اوْنېݩ یانېنا گليپ: ”سن هم جليلالي عيسی بيلان بيلاتيݩ“ ديیدي. ۷۰اما پِترُس مۉنې همالريݩ اؤݩينده دأنيپ: ”من سنيݩ نأمه ديییوْنېݩې بيلمیوْرېن“ ديیدي. ۷۱سوْݩ اوْل خوْولۉنېݩ دروازه طرفېنا چېقدې. اوْنې باشغا بير کنيز گؤريپ، اوْل یرده دۉرانلارا: ”بۉ آدم ناصرالې عيسی بيلان بيلاتي“ ديیدي. ۷۲پِترُس ینه-هم دأنيپ: ”من اوْل آدمې تانېم یوْق“ ديیيپ قسم ايچدي. ۷۳بير سِللامنن سوْݩ اوْل یرده دۉرانلار پِترُسا ینه-هم: ”دوْغرۉدان-هم، سن-هم شوْلارېݩ بيري، سببي سنيݩ گپلایيشيݩ مۉنې بللي اديپ دۉر“ ديیديلر. ۷۴شوْندا پِترُس قسم ايچيپ: ”خۉدای اۉرسېن! من اوْل آدمې تانېم یوْق“ ديیدي. عین شوْل وقت خوْراز غېغېردې. ۷۵پِترُس عيسانېݩ: ”خوْراز غېغېرمازدان اؤݩ، سن مننن اۆچ ساپار دأنارسيݩ“ ديیان گپيني یادېنا دۆشدي و داشارې چېقېپ، هؤݩݩۆريپ آغلادې.
۱ارتير اير بيلان همه کتته کاهنلاردېر مردميݩ یاشۉلۉلارې عيسا اؤلۆم جزاسېنې برمک اۆچين مصلحت اتديلر. ۲اوْنې داݩېپ، والي پیلاطۉسېݩ یانېنا أکيتديلر. ۳اوْننان سوْݩ عيسی خائنلېق ادان یهۉدا اوْݩا حکم اديلانيني گؤريپ، ادان ايشينه پشيمان بوْلدې. اوْل اوْتۉز تݩݩه کۆمشي اېزېنا، کتته کاهنلار بيلان یاشۉلۉلارا گتيريپ: ۴”من بی‌گناه کيشأ خائنلېق اديپ، گناه اتديم“ ديیدي. اوْلار-هم: ”بيزلره نأمه، اؤزيݩ بيلیوْرسېݩ“ ديیديلر. ۵یهۉدا کۆمۆشلري عبادت‌خانانېݩ ايچينه تاشلادې-هم، چېقېپ گیتدي. سوْݩ گيديپ، اؤزيني آسدې. ۶کتته کاهنلار بوْلسا کۆمۆشلري آلېپ: ”بۉ پۉللارې عبادت‌خانانېݩ خزيناسېندا غوْیماق شریعته دوْغرې گلمیوْر، سببي بۉلار غانېݩ یرينه آلېنان پۉللاردېر“ ديیديلر. ۷شوْنېݩ اۆچين، مصلحتدان سوْݩ، بی‌گانالارا قبرستانلېق اۆچين، بۉ پۉلا کۆزه‌گأريݩ یريني ساتېن آلدېلار. ۸شوْنېݩ اۆچين اوْل گۆننن تا شۉ گۆنه چنلي ”غان میدانې“ ديیيلیوْر. ۹-۱۰شوْندا اِرمیا پیغمبر آرقالې آیدېلان شۉ سؤز برجای بوْلدې: ”اربابېݩ ماݩا بۉیرېشې یانې، اسرائیل مردمينيݩ اوْݩا کسان نرخېنې – اوْتۉز کۆمۆش تݩݩاسيني آلېپ، کۆزه‌گأريݩ یريني ساتېن آلدېلار“.
۱۱ عيسانې والينېݩ یانېنا گتيرديلر. والي اوْننان: ”سن یهۉديلارېݩ پادشاسېمې؟“ ديیيپ سوْرادې. عيسی هم: ”آیدېشېݩ یانېدېر“ ديیدي. ۱۲کتته کاهنلار بيلان یاشۉلۉلار اوْنې عیبلانلارېننان سوْݩ، اوْل هيچ جواب برمادي. ۱۳اوْننان سوْݩ پیلاطۉس اوْننان: ”سنيݩ ضديݩه بريلیوْن مۉنچا شاهدلېقلارې اشيتمیوْرسېݩمې؟“ ديیيپ سوْرادې. ۱۴عيسی اوْنېݩ یکاجه سوْراغېنا هم جواب برمادي. والي مۉݩا کأن حیران غالدې.
۱۵هر فِصَح هایدېندا والي مردميݩ خواهشې بيلان بير بنديني غوْیبرمأنيني رسم ادينيپتي. ۱۶شوْل وقتلار یۉشع باراباس ديیان بير آدم بنديخاناداتې. ۱۷شوْنېݩ اۆچين، مردم جمعلانيشانده پیلاطۉس اوْلاردان: ”سيزيݩ اۆچين کيمي غوْیبرمأمي ايسلایوْرسېݩېز؟ یۉشع باراباسېمې یا-هم مسيح ديیيلیوْن عيسانې؟“ ديیيپ سوْرادې. ۱۸اوْل کتته کاهنلار بيلان یاشۉلۉلارېݩ عيسانې باخېللېقدان تابشېرانلېقلارېنې بيلیوْرتې.
۱۹پیلاطۉس حکم بريلیوْن یرده اوْتېرقا، عیالې اوْݩا: ”اوْل دوْغرې آدم بيلان ايشيݩ بوْلماسېن، سببي من اؤتان گيجه دۆیشيمده اوْل سببلي کؤپ عذابلار چکديم“ ديیيپ، خبر یوْللاپتې.
۲۰اما کتته کاهنلار بيلان یاشۉلۉلار عيسانېݩ دراگينه باراباسې بنديخانادان غوْیبرمگيني ديلأݩ ديیيپ، مردمه آیتدېلار. ۲۱والي اوْلارا: ”سيز بۉ ايکيسيننن منيݩ هایسېنې بنديخانادان غوْیبرمگيمي ايسلایوْرسېݩېز؟“ ديیيپ سوْرادې. اوْلار هم: ”باراباسې“ ديیيپ جواب برديلر. ۲۲پیلاطۉس اوْلارا: ”اوْندا من مسيح ديیيلیوْن عيسانې نأمه ادایين؟“ ديیيپ سوْرادې. اوْلارېݩ هماسي بير سس بوْلېپ: ”اوْل صليبه چۆیلانسين!“ ديیديلر. ۲۳پیلاطۉس: ”نأمه اۆچين؟ اوْل نأمه یامانلېق اتدي؟“ ديیيپ سوْرادې. اما اوْلار: ”اوْنې صليبه چۆیلا!“ ديیيپ، حاص بدتر غېغېرېشدېلار.
۲۴ پیلاطۉس اؤز اليننن هيچ ذات گلمیوْنلېغېنې و غالمغالېݩ بوْلسا کؤپالیوْنېنې گؤريپ، الينه سۉو آلدې-هم، جمعیتيݩ اؤݩينده اليني یۉوېپ: ”بۉ آدمېݩ غانېنېݩ دؤکيلماسينه من سببکأر دألديرين. اؤزيݩيز بيلارسيݩيز!“ ديیدي. ۲۵همه مردم: ”اوْنېݩ غانېنا بيز و چاغالارېمېز جوابکأر!“ ديیيپ جواب بردي. ۲۶شوْندا پیلاطۉس باراباسې بنديخانادان غوْیبردي، عيسانې بوْلسا غامچېلادېپ، صليبه چۆیلامک اۆچين عسکرلريݩ الينه بردي.
۲۷سوْݩ والينېݩ عسکرلري عيسانې پیلاطۉسېݩ قصرېنا أکيديپ، همه عسکرلر اوْنېݩ داشېنا اۆیشۆرديلر. ۲۸اگينباشېنې چېقارېپ، اگنينه غېزېل دوْن گیديرديلر. ۲۹تيکاننن غۉرشالان بير تأج کلاسينده غوْیدېلار-هم، ساغ الينه تایاق تۉتدېردېلار. اؤݩينده دېزا چؤکيپ: ”یاشاسېن یهۉديلارېݩ پادشاسې!“ ديیيپ، اوْنې ريشخند اتديلر. ۳۰اوْنېݩ اۆستينه تۆیکۆرديلر. کلاسينه تایاق بيلان اۉردېلار. ۳۱ريشخند ادانلريننن سوْݩ، دوْنې اگنيننن چېقاردېلار-هم، اؤز اگينباشېنې گیديريپ، صليبه چۆیلامأنه آلېپ گيتديلر.
۳۲یوْلدا باریوْرقالار، کيرينایلي شمعۉن آتلې بير آدما دۉشدېلار. اوْلار بۉ آدما عيسانېݩ صليبيني گؤتارمأنه مجبۉر اتديلر. ۳۳اوْلار ”جلجتا“ ديیان بير یره گلديلر. (بۉ یريݩ آدې ”کله‌چاناق“ معناسې باردېر.) ۳۴شوْندا اوْݩا ايچيرجک بوْلېپ، زرداب غارېلان شراب برديلر، اما عيسی دادان بادېنا، اوْنې ايچمکدن یۆز اؤوۆردي. ۳۵اوْنې صليبه چۆیلأنلريننن سوْݩ، ”قرعه آتېشېپ اگينباشېنې اؤز آراسېندا پایلاشدېلار.“ ۳۶سوْݩ اوْل یرده اوْتۉرېپ، اوْݩا پایرالېق اتديلر. ۳۷دپاسينده بوْلسا: ”بۉ یهۉديلارېݩ پادشاسې عيسادېر“ ديیان بير تختا یازېلان بير خط آسدېلار. ۳۸اوْنېݩ بيلان بيله ايکي اوْغرې هم صليبه چۆیلاندي. اوْلارېݩ بيري عيسانېݩ ساغ طرفېندا، بۆیلاکيسي چپ طرفېنداتې. ۳۹اؤتيپ باریوْنلار کلالريني سيلکيپ، عيسا سؤگديلر. ۴۰اوْلار: ”حانې، سن عبادت‌خانانې یېقېپ، اۆچ گۆنده غۉرشاجاقتېݩ. اگر خۉدایېݩ اوْغلې بوْلساݩ، صليبدن آشاق دۆش، اؤزيݩي غۉتار!“ ديییوْرتېلار. ۴۱کتته کاهنلار، تۉرات استادلارې، یاشۉلۉلار هم عيسانې خۉد شوْنېݩ یانې ريشخند اديپ، بيري-بيرلرينه: ۴۲”باشغالارې خلاص اتدي، اما اؤزيني خلاص اديپ بيلان یوْق. اؤزي-هم اسرائیلېݩ پادشاسېمېش! اوْندا، غوْیېݩ، اوْل شيپيلأ صليبدن آشاق دۆشسين، بيز هم اوْݩا ايمان گتيرالي. ۴۳’اوْل خۉدایا توکل ادیوْرتې. اگر خۉدای حالایوْن بوْلسا، غوْی، شيپيلأ اوْنې خلاص اتسين.‘ حانې، اوْل: ’من خۉدایېݩ اوْغلېدېرېن‘ ديییوْر“ ديییوْرتېلار. ۴۴شۉرقم هم، عيسی بيلان بيله صليبه چۆیلانان اوْغرۉلار-هم اوْݩا سؤگیوْرتېلار.
۴۵گۆنوْرتاننان پشين ساعت اۆچه چنلي همه یۉرده غاراݩقېلېق گلدي. ۴۶پشين ساعت اۆچلرده عيسی بلند سس بيلان غېغېرېپ: ”اِيلی، اِيلی، لَما سَبَقْتَنی؟“ یعنی: ”خۉدایېم، خۉدایېم! نأمه اۆچين مني ترک اتديݩ؟“ ديیدي. ۴۷اوْل یرده دۉرانلارېݩ کأبيرلري مۉنې اشيدانلرينده: ”اوْل الیاسې چاغېریوْر“ ديیشديلر. ۴۸بير انسان عيسانېݩ یانېنا بارېپ، بير اسفنجي سرکأ باتېردې. اوْنې بير تایاغېݩ اۉجېنا داقدې-هم، ايچيرجک بوْلېپ، عيسا اۉزاتدې. ۴۹بۆیلاکيلر-هم: ”حانې، گؤراليݩ! الیاس گليپ، اوْنې خلاص ادارميکأ؟“ ديیشديلر. ۵۰عيسی ینه-هم غاتې سس بيلان غېغېرېپ، جان بردي.
۵۱شوْل وقت عبادت‌خانانېݩ تۉتېسې یوْقاردان آشاغا چنلي یېرتېلېپ، ايکأ بؤليندي. یر تيترأپ، داشلار ايکأ بؤليندي. ۵۲قبرلار آچېلېپ، اؤلان کأن مقدس انسانلارېݩ جسدي ديرالدي. ۵۳اوْلار قبرستانلېقدان چېقېپ، عيسی ديرالاننن سوْݩ، مقدس شهره بارېپ، کؤپلره گؤرينديلر.
۵۴عيسی پایرالېق اديپ دۉران صاحب‌منصب بيلان یانېنداقې عسکرلر بوْلېپ اؤتان واقعلارې و یر تيترأنيني گؤرانلرينده، کأن قوْرقېپ: ”دوْغرۉدان-هم، بۉ خۉدایېݩ اوْغلې اکان!“ ديیديلر.
۵۵اوْل یرده اۉزاقدان غاراشېپ دۉران کؤپ عیاللار هم بارتې. اوْلار جليله ولایتېننان عيسانېݩ اېزېنا دۆشيپ گلانلرتي و اوْݩا خدمت ادانلرتي. ۵۶اوْلارېݩ آراسېندا مریم ماغدالا، یعقۉب بيلان یۉسفېݩ اناسي مریم و زبادایيݩ اوْغۉللارېنېݩ اناسي هم بارتې.
۵۷آغشام بوْلان وقتې یۉسف آتلې رامه‌لیلې بير بای آدم گلدي. اوْل هم عيسانېݩ شاگردلرينننتي. ۵۸اوْل پیلاطۉسېݩ یانېنا گليپ، عيسانېݩ جسديني ديلادي. شوْندا پیلاطۉس جسديݩ اوْݩا بريلمگيني بۉیۉردې. ۵۹یۉسف جسدي آلېپ، اوْنې پأک کفنه چوْلاپ، ۶۰اؤزي اۆچين داشدان اوْیېلان تأزه بير قبردا جایلادې. اوْننان سوْݩ قبرېݩ آغزېنا بير داش توْغالاپ گتيريپ غوْیدې-هم، اوْل یردن گيتدي. ۶۱مریم ماغدالا بيلان بۆیلاکي مریم هم شوْل یرده قبرېݩ آلېندا اوْتېرتېلار.
۶۲ارتاسي، تیارلېق گۆنينيݩ ارتاسي کتته کاهنلار بيلان فريسيلر پیلاطۉسېݩ یانېنا جمعلانيشيپ: ۶۳”آقام، اوْل یالانچې ديري پيلأ: ’من اۆچ گۆننن سوْݩ ديرالارين‘ ديیاني بيزلريݩ یادېمېزدا. ۶۴شوْنېݩ اۆچين اۆچ گۆنلأپ قبرېنې غوْرېماغېنې بۉیۉر. شاگردلري گيجه گليپ، جسدي اوْغرۉلاپ، مردمه بوْلسا: ’اوْل ديرالدي‘ ديیماسينلر. بۉ سوْݩقې یالان اؤݩکيدن-هم بدتر بوْلار“ ديیديلر. ۶۵پیلاطۉس اوْلارا: ”یانېݩېزا عسکرلر آلېپ، گيديݩ-هم، قبرې اؤز بيليشيݩيز یانې غوْرېݩ“ ديیدي. ۶۶اوْلار هم عسکرلر بيلان گيديپ، قبرېݩ آغزېنداقې داشې مهرلاديلر-هم، پایرادارلارې قبرېݩ آغزېندا غوْیدېلار.
۱ سبت گۆننن سوْݩ، هفتأنيݩ بيرينجي گۆني ارتير اير بيلان ماغدالالې مریم و بۆیلاکي مریم قبرې گؤرمأنه گيتديلر. ۲بيردن گۆیچلي یر تيترادي. اربابېݩ بير فرشتاسي آسماننان اينيپ، داشې بير چته توْغالادې-هم، اوْنېݩ اۆستينده اوْتۉردې. ۳اوْنېݩ یۆزي اېشېق سچیوْرتې، اگينباشې غار یانې آقتې. ۴پایرادارلار قوْرقۉلارېننان تيتراشيپ، اؤلي یانې یره یېقېلدېلار.
۵ فرشته عیاللارا: ”قوْرقماݩ! من سيزيݩ صليبه چۆیلانان عيسانې گؤزلایوْنلېغېݩېزې بيلیوْرېن. ۶اوْل بۉ یرده یوْق. اوْل اؤز آیدېشې یانې ديرالدي. گليݩ-هم، اوْنېݩ یاتان یريني گؤريݩ. ۷ايندي درراو گيديپ، اوْنېݩ شاگردلرينه: ’عيسی ديراليپدير. اوْل سيزدن اؤݩ جليله ولایتېنا باریوْر. سيز اوْنې شوْل یرده گؤرارسيݩيز‘ ديیيݩ. مانا، من سيزه آیتدېم“ ديیدي.
۸عیاللار قوْرقې هم شادلېق بيلان غېسدانېشېپ، قبردان اۉزاقلاشدېلار. اوْلار چاپالاشېپ، عيسانېݩ شاگردلرينه خبر برمأنه گيتديلر. ۹عيسی بيردن اوْلارې گؤريپ: ”سلام!“ ديیدي. اوْلار هم اوْنېݩ یانېنا گليپ، آیاغېنې محکم تۉتېپ، اوْݩا سجده اتديلر. ۱۰اوْننان سوْݩ عيسی اوْلارا: ”قوْرقماݩ! بارېݩ، دوْغانلارېما آیدېݩ، جليله ولایتېنا گيتسينلر. مني شوْل یرده گؤرارلر“ ديیدي.
۱۱عیاللار یوْلداقالار، پایرادارلارېݩ بيرنأچاسي شهره بارېپ، بوْلان همه ذاتلارې کتته کاهنلارا خبر برديلر. ۱۲اوْلار یاشۉلۉلار بيلان جمعلانيشيپ، مصلحت ادانلريننن سوْݩ، عسکرلره کؤپ پۉل بريپ: ۱۳”سيز مردمه: ’بيزلر اۉخا گيدان پيلأک، شاگردلري گليپ، اوْنېݩ جسديني اوْغرۉلاپ گيديپديرلر‘ ديیيݩ. ۱۴بۉ خبر والينېݩ غۉلاغېنا بارېپ یتسه، اوْنې اېناندېرېپ، بيز سيزي آلادادان دېندېرارېس“ ديیديلر. ۱۵پایرادارلار پۉلې آلېپ، اؤزلرينه بۉیرېلېشې یانې اتديلر. بۉ گۆررۆݩ یهۉديلارېݩ آراسېندا شۉ گۆنه چنلي هم دوام اديپ گلیوْر.
۱۶اوْن بير شاگرد جليله ولایتېنا، عيسانېݩ آیدان داغېنا گيتدي. ۱۷عيسانې گؤريپ، اوْݩا سجده اتديلر، اما اوْلارېݩ کأبيري شک اتدي. ۱۸عيسی هم اوْلارېݩ یانېنا گليپ: ”آسمانېݩ-یريݩ همه اختیارلارې ماݩا بريلدي. ۱۹شوْنېݩ اۆچين هم گيديݩ-هم، همه ملتلري منيݩ شاگرديم اديݩ، اوْلارې آتا، اوْغۉل و مقدس رۉحېݩ آدېننان سۉوا چۆمديريݩ. ۲۰سيزه بۉیران همه ذاتلارېمې برجای اديلمگي اوْلارا اؤوراديݩ. من هميشه، تا دنیانېݩ آخرېنا چنلي سيزيݩ بيلان بوْلارېن“ ديیدي.